Jashtë vendit nënshkruajmë marrëveshje, shpyllëzimi në terren vazhdon (Infografik)

Më shumë se 10.000 hektarë pyje janë shkatërruar nga zjarret katastrofike që kanë përfshirë vendin vitin e kaluar. Situata ishte jashtëzakonisht serioze gjatë muajit gusht, kur kombinimi jashtëzakonisht i keq i periudhës së thatë, vala e zgjatur e të nxehtit me temperatura 40 gradë dhe era e fortë, shkaktoi shkatërrimin e pyjeve të tëra në Maleshevë, kodrat përreth Koçanit dhe lokacione të tjera në vend, njofton Meta.mk, transmeton Portalb.mk.

Dëmi material nga zjarret pyjore këtë vit ka kaluar shumën prej 31 milionë euro, por rreziqet kryesore për popullsinë lokale posa do të vijnë – rreziqet e erozionit dhe rrëshqitjeve të dheut, kurse këto zjarre për vendin nënkuptojnë rritje të emetimeve të gazeve serrë në atmosferë dhe reduktim të fondit pyjor.

Por zjarret janë vetëm një pjesë e rreziqeve për pasurinë pyjore. Qendra për Strategji Evropiane – EUROTHINK thonë se problem i madh është edhe prerja ilegale e pyjeve. Sipas Global Forest Watch, nga viti 2001 e deri më sot, Maqedonia ka humbur 38.600 hektarë pyje, që është e barabartë me ulje prej 4,9 për qind të pyjeve. Të dhënat e Entit Shtetëror të Statistikave nga viti 2010 e deri më sot thonë se dëmi në pyje nga prerja e paligjshme është 245.118 metra kub dru.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

“Deklarativisht, si institucionet ashtu edhe qytetarët shprehin pakënaqësinë për shfaqjen e zjarreve dhe prerjeve ilegale të pyjeve si arsye plus që kontribuon në ndryshimet klimatike”, tha për Meta.mk, Dimitar Nikolovski, drejtor i EUROTHINK.

Megjithatë, në realitet institucionet përgjegjëse për mbrojtjen dhe afirmimin e vlerave pyjore janë të alarmuara dhe aktive në terren, me aq sa munden dhe kanë kapacitete, kurse në shumë raste kapacitetet e tyre janë të vogla dhe të pamjaftueshme në aspekt të afirmimit dhe mbrojtjes më të madhe, përfundon ai.

“Një nga problemet në kontekstin institucional është se bashkëpunimi institucional në nivel lokal dhe në terren shpesh është i vogël dhe joefektiv dhe shpeshherë është i ngarkuar me motive ditore politike dhe financiare”, shtoi Nikolovski.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

Publikimi “Shkatërrimi i së ardhmes sonë: Format/modelet e krimit të organizuar në prerjet ilegale në Republikën e Maqedonisë së Veriut” nga EUROTHINK tregon se kapaciteti i policisë pyjore në shumë aspekte është i vogël dhe i pakët, duke filluar nga numri i të punësuarve dhe të varfërve. Kushtet e punës. Përveç që nuk ka mjete bazë dhe teknike për punë, policia pyjore nuk disponon drone dhe sisteme elektronike efikase për të parandaluar vjedhjen e drunjve.

“Shërbimi i rojeve pyjore që është i integruar në radhët e NP Pyjet Kombëtare përballet me të ngjashme, e mund të thuhet me kushte shumë më të këqija se ato të Policisë Pyjore dhe roje pyjore janë ata që në terren në male në vend dhe janë të parët që përballen me krimin e organizuar”, tregon hulumtimi i EUROTHINK-ut, i cili këtë vit do të zgjerohet me një publikim të ri për këtë temë.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

Se mbrojtja e pyjeve nuk është në nivele të kënaqshme, fakt i mjaftueshëm është fakti që regjistrimi i fundit i Fondit Pyjor Kombëtar është kryer në vitin 1979. Dokumentet zyrtare shtetërore thonë se pyjet dhe toka pyjore në vend zënë një sipërfaqe prej 1.1 milionë hektarësh, të cilat janë me një larmi të madhe të drujnjve, por me cilësi të ulët dhe rritje të ulët vjetore.

Kështu thuhet në “Raportin e Tretë Dyvjeçar për ndryshime klimatike” të Ministrisë së Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor, ku shtohet se rezervat totale të drurit në vend vlerësohen në afërsisht 70 milionë metër kub dru, dhe rritja totale vjetore është 1,7 milion metra kub.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

Por të dhënat e sakta se sa kemi mbjellë realisht sipërfaqe të mbjella nën drunj janë thelbësore për të qenë në gjendje të bëjmë llogaritje cilësore për emetimet e gazrave serë në të ardhmen, si dhe për të marrë masa për të zbutur ndryshimet klimatike.

Në raportin e fundit dyvjeçar për ndryshimet klimatike, thuhet se Pylltaria është sektori që kontribuon më shumë në thithjen e gazeve serë në vend. Në vitet kur nuk ka zjarre të mëdha dhe shpyllëzime, pemët thithin më shumë sesa lëshojnë gazra serë. Por në ato vite kur shpërthejnë zjarre të mëdha pyjore, sektori i Pyjeve është një nga gjeneruesit më të mëdhenj të gazeve të dëmshme që ndikojnë në ngrohjen globale.

Kështu, në vitin 2000, kur zjarret kapluan zona të mëdha të mbjella me drunj, emetimet e gazeve serrë u rritën në një rekord prej 10.441,1 gigabajt ekuivalent të dyoksidit të karbonit. Në raste të tilla, zjarret në pyje kontribuojnë në një ndikim shumë më të madh negativ në ndryshimet klimatike, madje edhe nga sektori i trazuar i energjisë.

Kjo është arsyeja pse pyllëzimi i zonave të zhveshura, mbrojtja e pyjeve dhe pajisjet adekuate të policisë pyjore dhe shërbimeve të mbrojtjes së pyjeve, si dhe ndërgjegjësimi i qytetarëve për mbrojtjen e pyjeve, janë një faktor kyç për parandalimin e rritjes së mëtejshme të temperaturës mesatare të ajrit në botë.

Dimitar Nikollovski nga EUROTHINK thotë se hulumtimet e tyre përmes intervistave me ekspertë dhe njerëz tregojnë se nuk ka lidhje të drejtpërdrejtë mes prerjeve ilegale dhe zjarreve të pyjeve. Shkak për këtë është fakti se nëse drunjtë shkatërrohen ashtu që më parë janë djegur pjesërisht, kjo e zvogëlon vlerën për para të masës së drurit të prerë ilegalisht.

Megjithatë, nga EUROTHINK theksojnë se prerësit shkaktojnë dëme të tjera të mëdha në pyje, të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në rigjenerimin e pemëve.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

“Pyllëzimet bëhen vetëm me drunj halor. Këto drunj rigjenerohen vetë. Kur këto drunj priten nga kompanitë pyjore, ato priten sipas një standardi të caktuar – jo deri në rrënjë, por ka rregulla për prerjen deri në një lartësi të caktuar. Një nga problemet në këtë drejtim është që hajdutët e drurit i presin deri në rrënjë dhe e pengojnë rigjenerimin e tyre”, tha Nikollovski.

Sipërfaqet e djegura gjatë kësaj vere do të pyllëzohen në vijim

Meta.mk doli në terren në lokacionet ku këtë vit pati zjarre të mëdha pyjore. Qyteti i Koçanit rrezikohej të përfshihej nga një prej këtyre zjarreve dhe vetëm maturia dhe reagimi i shpejtë i banorëve parandaloi dëme të mëdha materiale dhe viktima njerëzore.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

Dëmet e pariparueshme nga zjarri mbi Koçan janë të dukshme edhe sot. Zona të mëdha drunj të djegur ndodhen në vend dhe dëshmojnë për momentet e tmerrshme të verës së kaluar. Biseduam edhe me banorët e shtëpive që ndodhen në afërsi të vendit ku kanë rënë zjarret. Zjarri erdhi nga Trkanski rid për vetëm 15 minuta në shtëpitë e tyre. Në shuarjen e zjarrit janë përfshirë mbi 200 persona jo vetëm nga Koçani, por edhe nga Vinica dhe vendbanimet tjera.

“Të dy ditët ishte vështira të merrej frymë”, tha bashkëbiseduesi ynë, i cili kërkoi të mbetet anonim.

Ai po ashtu na tha se planifikojnë që pyllin e djegur mbi Koçan ta presin, pas së cilës lokacioni do të ripyllëzohet. Në vendin e zonave të djegura është planifikuar të bëhet një park.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

Ndryshe, NP Pyjet Kombëtare një muaj më parë filloi aksion emergjent për pyllëzim, për riparimin e dëmeve nga zjarret në pyje nga ky vit. Mirëpo, vetëm pyllëzimi i sipërfaqeve të shkatërruara në një periudhë disaditore do të kërkojë punë minimale prej dy vitesh të shërbimeve profesionale të NP “Pyjet Kombëtare”, njoftoi kjo ndërmarrje publike menjëherë pas zjarreve.

Maqedonia në COP 26 kundër shkatërrimit të pyjeve

Në Konferencën e OKB-së për Ndryshimet Klimatike (COP 26) në Glazgov në gjysmën e parë të nëntorit, më shumë se 100 liderë botërorë ranë dakord t’i japin fund shpyllëzimit më së voni deri në vitin 2030. Marrëveshjen për të parandaluar shpyllëzimin e ka nënshkruar edhe Maqedonia e Veriut.

Shpyllëzim, male, pyje
Foto, Meta.mk/Goshe Nikollov

Megjithatë, pavarësisht angazhimit deklarativ në Glazgov, vendi do të duhet të paraqesë shifra konkrete për mbjelljen e drunjve të ri sipas viteve në periudhën e ardhshme. Gjithashtu, trajnimi me staf dhe pajisje të reja të policisë pyjore dhe shërbimit të rojës pyjore janë masa konkrete që mund të parandalojnë prerjen e mëtejshme të pyjeve. Së fundi, vendi do të duhet urgjentisht të bëjë inventar të fondit pyjor kombëtar, në mënyrë që të kemi të dhëna të detajuara për atë se sa pasuri pyjore kemi.

Lajme të ngjashme

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button