RMV, na duhen sensorë për matje të glikemisë pa dhimbje, thotë Mia Çiçkariq, një 16 vjeçare me diabet
Mia Çiçkariq ka 16 vjet dhe është nxënëse e vitit të tretë në gjimnazin “Orce Nikollov”. Ajo që këtë vajzë e bën luftëtare të vërtetë është se dhjetë vite, çdo ditë ballafaqohet me sfidat që i bart tipi 1 i diabetit te të miturit, për çka nuk ekziston ilaç tjetër përveç insulinës. Ajo vazhdimisht e matë glikeminë në gjak me ndihmë të aparateve me sensorë që prindërit ia blejnë nga Gjermania dhe Austria, ndërsa një sensor i tillë kushton 60 euro dhe zgjatë vetëm dy javë.
Për atë si funksionon në shtëpi dhe në rrethinë, si është e pranuar në shkollë, për të gjitha sfidat me të cilat ballafaqohet, flasim me Mian në këtë intervistë për “Meta”, me të cilën, qëllimi është të ngritët vetëdija për këtë gjendje autoimmune, duke e pasur parasysh faktin që ka gjithnjë e më shumë fëmijë te të cilët konstatohet tipi 1 i diabetit.
Mia, luftën me diabetin e zhvillon çdo ditë, e pikërisht kjo të bën heroinë të vërtetë. Kur filloi e gjitha?
Unë jetoj dhe luftoj me diabetin tani më 10 vite. Më 30 shtator të vitit 2011, u linda për herë të dytë për shkak se jeta ime ndryshoi tërësisht. Ajo ditë ishte dita më e rëndë në jetën time, asnjëherë as nuk ka mund të mendoj që jeta do të më ndryshonte brenda natës. Shumë herë kam dëgjuar që diabeti është sëmundje, por kjo është vetëm gjendje në të cilën, qelizat e pankreasit nuk prodhojnë insulinë. Prej ditës së parë unë u pajtova me këtë gjendje, ashtu që mjaft shpesh sa për të bërë shaka, them që diabeti do të jetë shoku im më besnik për gjithë jetën. Kontrollimi i vazhdueshëm i glikemisë, hipoglikemisë si dhe hiperglikemia me të vërtetë ma bëjnë jetën e vështirë, mirëpo ia dal të përballem me gjithçka. Më duhet ta pranoj që prindërit e mi, shokët dhe profesorët janë ata të cilët më përkrahin rreth luftës sime me diabetin dhe janë ata të cilët çdoherë më thonë që jam luftëtare.
Jetojmë në shoqëri në të cilën njerëzit lehtë gjykojnë, etiketojnë, nënçmojnë në baza të ndryshme. Si reagon rrethina, si reagojnë moshatarët e tu, profesorët?
Kur u sëmura me diabet, gjithë muajin nuk shkova në shkollë. Tepër më mungonin shokët në shkollë, profesorët. Në atë periudhë vazhdimisht e pyesja veten nëse shokët e klasës do të më pranojnë me gjendjen time të re ose nuk do të duan më të shoqërohen me mua. Duhet ta pranoj që kisha klasë të mrekullueshme, të gjithë më pranuan dhe për ato 9 vite çdoherë më kanë ndihmuar. Tani jam gjimnaziste në gjimnazin e Shkupit “Orce Nikollov” dhe me të vërtetë u jam mirënjohëse edhe shokëve të klasës edhe profesorëve të cilët më kanë pranuar me gjendjen time. Më duhet ta pranoj që periudha para se të filloj me arsimin tim të mesëm ishte shumë stresuese për mua, për shkak se kisha frikë që nuk do të jem e pranuar nga ana e nxënësve, mirëpo tani më jam në vit të tretë dhe shumë mirë po gjendem në atë mjedis.
Na e përshkruaj si duket një ditë e jotja.
Zgjohem në mëngjes, menjëherë e mati glikeminë, e nëse rezultati është e lartë, së pari injektoj insulinë e pastaj ha mëngjes. Nëse është e ulët, së pari ha mëngjes pastaj marr insulinë. Kuptohet e njëjta është edhe para drekës edhe para darkës, ndërsa para se shkoj për gjumë duhet fus të ashtuquajturën insulinë bazale, që është e ngadalshme dhe ma rregullon glikeminë gjatë gjithë ditës. Në fillim, kur më diagnostikuan diabetin, më të afërmit e mi kishin frikë nëse do t’ia dal të përballem me matjen e vazhdueshme të glikemisë, por për një javë e mësova. Kjo shumë ua lehtësoi situatën prindërve të mi.
Çka është ajo, që sipas teje, duhet të bëhet për t’ua lehtësuar jetën fëmijëve me diabet?
Dëshira ime më e madhe është të gjithë fëmijët me diabet në shtet të marrin sensorë me të cilët do t’i pushojnë gishtat e vegjël të tyre nga shpimet e shumta. Dëshiroj të kemi insulina cilësore, që do të na ndihmojnë për rregullim më të mirë të glukozës në gjak. Kjo le të jetë apel deri te autoritetet kompetente në Ministrinë për Shëndetësi, seriozisht ta kuptojnë nevojën tone për sensorë për matje pa dhimbje të glikemisë dhe sa më shpejtë t’i sigurojnë për të gjithë ne që të na e lehtësojnë së paku kontrollimin e përditshëm të glikemisë në gjak.
Jasmina Çiçkariq: Ishim të hutuar dhe të frikësuar
Storja jonë e ashtuquajtur “e ëmbël” filloi para saktë 10 vitesh, kur në Klinikën për fëmijë mjekët na e treguan diagnozën, diabet i të miturve. Fillimisht nuk e kishim të qartë për çka saktë bëhet fjalë, por na e sqaruan çfarë është ajo gjendje me të cilën Mia, ndërsa edhe ne, e gjithë familja bashkë me atë do të duhet të jetojmë, thotë nëna e Mias, Jasmina Çiçkariq.
– Ishim të frikësuar dhe të hutuar, nuk dinim si më tutje. Por, me kalimin e kohës e mësuam që kjo, deshëm apo jo, është përditshmëria jonë dhe ngadalë e pranuam mënyrën e tillë të jetës. Gjatë viteve kaluam nëpër shumë probleme, duke filluar nga ajo që shumë herë kishte mungesë të insulinës, ndaj të gjithë e kishim patjetër të gjendemi vetë. Pastaj problemi me aparatet për matje të glikemisë, të cilat ende janë nga ato me shpim të gishtave, pavarësisht që shtetet fqinje tani më kanë nga sensorë për matje të glikemisë në gjak pa dhimbje. Kemi bërë apel në Ministrinë për Shëndetësi të blejnë sensorë të tillë që do t’ua lehtësojnë shumë jetën këtyre fëmijëve, mirëpo ende nuk ka mirëkuptim për kërkesën tonë – thotë nëna.
Ajo shton se çdo ditë ka gjithnjë e më shumë prind, fëmijët e të cilëve kanë diabet.
– Të gjithë duhet ta kuptojnë që fëmijët tonë janë të shëndetshëm, të mendojmë në mënyrë pozitive që kjo me të vërtetë është vetëm një gjendje e cila me pak më tepër mund, rregullohet mirë. Fëmijët tonë janë heronjtë tonë – thekson Çiçkariq.
