Bideni do t’i lejojë Amerikës të përqendrohet në qëllime të mëdha

Kundërshtarët e tërheqjes nga Afganistani po bllokojnë ndryshimet e politikës së jashtme për të cilat SHBA-ja ka shumë nevojë.

Imazhet prekëse nga Afganistani kanë bërë që shumë vëzhgues të fajësojnë administratën Biden për një humbje të turpshme. Por, kjo mund të jetë e gabuar në marrëdhëniet e ndërkombëtare dhe peizazhin e politikës së jashtme. Duke i dhënë fund përfshirjes amerikane në Afganistan, Presidenti Joe Biden i ka vënë SHBA-në dhe aleatët e saj kryesorë në një pozitë më të mirë për të adresuar sfidat më të rëndësishme me të cilat do të përballen në të ardhmen.

Dështimi i Amerikës në Afganistan ishte dypartiak dhe një akuzë e rëndë për krijimin e politikës së jashtme. Administrata George W Bush mban përgjegjësinë më të madhe për katastrofën, të cilën Presidentët Barack Obama dhe Donald Trump e pranuan që të dy se ishte një kauzë e humbur. Asnjëri nuk mori guximin për t’i dhënë fund, megjithatë, duke ia lënë Presidentit Biden që të pranojë realitetin dhe të marrë nxehtësinë.

Pasi më 11 shtator  të vitit 2001 u goditën kullat binjake, administrata e Bushit dhe aleatët e saj evropianë iu nënshtruan krenarisë dhe gradualisht morën një mision të pamundur: transformimin e Afganistanit në një demokraci të stilit perëndimor. Fatkeqësisht, pushtimet e huaja nuk prodhojnë demokraci në shoqëritë e varfra dhe thellësisht të ndara. Ushtritë amerikane dhe evropiane u panë si okupatorë, përpjekjet për rindërtim ishin të vlefshme dhe vitet e kaluara të trajnimit nuk prodhuan kurrë një forcë luftarake kohezive dhe elastike afgane.

“Rritja” e përkohshme që urdhëroi Obama në vitin 2009 nuk mund të shpëtonte një situatë në përkeqësim, e cila nuk u ndihmua nga afati arbitrar i vendosur nga Shtëpia e Bardhë, as ngurrimi i SHBA-së për t’u angazhuar në diplomaci serioze derisa të ishte tepër vonë. Mbështetja e fshehtë e Pakistanit për talebanët ishte gjithashtu një problem i pakapërcyeshëm.

Politikëbërësit nga të dyja palët dhe komandantët e lartë ushtarakë refuzuan të përballen me këto realitete. Në vend të kësaj, ata fshehën kostot e luftës, ekzagjeruan përparimin që po bëhej dhe mbivlerësuan perspektivat për sukses.

Të gjithë dëshirojnë që tërheqja të ishte më e rregullt, veçanërisht në dritën e sulmit të tmerrshëm terrorist në aeroportin e Kabulit. Por një tërheqje e qetë mund të mos ketë qenë e mundur. Qeveria afgane ishte një shtëpi kartash. SHBA-ja nuk mund të bëjë përgatitje të gjera për t’u shkëputur deri në fund, sepse lëvizja e prekshme drejt daljes do të shkaktonte kolapsin që sapo kemi parë. Pasi ushtria afgane filloi të shpërbëhej, ishte tepër vonë për të vendosur një plan të organizuar mirë të daljes. Meqenëse qëndrimi më i gjatë nuk do ta kishte zgjidhur këtë problem, administrata e Bidenit ishte në një situatë pa fitore.

Një kor ekspertësh të stërmunduar, skifterë të papenduar dhe kundërshtarë oportunistë tani shpallin se disfata në Afganistan e ka lënë kredibilitetin e SHBA-së, e cila është  gabim. Përfundimi i një lufte të pamposhtur nuk thotë asgjë për gatishmërinë e një fuqie të madhe për të luftuar për objektiva më jetikë.

Çështja e vërtetë nuk është vendosmëria amerikane, por është nëse SHBA-ja mund të mbledhë një kuadër dypartiak të ekspertëve të politikës së jashtme të cilët mund të identifikojnë interesat kryesore, të ndërtojnë një konsensus politik pas tyre dhe t’i ndjekin ato në mënyrë efektive. Këto interesa thelbësore duhet të përfshijnë mbajtjen e një ekuilibri të favorshëm të fuqisë në Evropë dhe Azi-Paqësorin dhe ruajtjen e një ekonomie të fortë në vend. Ruajtja e përparësisë teknologjike të Amerikës, puna me Kinën dhe të tjerët për të adresuar ndryshimet klimatike, si dhe bërja e demokracisë amerikane një model që të tjerët mund ta admirojnë edhe një herë, duhet të jenë përparësitë kryesore gjithashtu.

Këto qëllime formojnë thelbin e doktrinës së Bidenit dhe largimi nga Afganistani do t’i bëjë ato më të lehta për t’u arritur. Fatkeqësisht, kundërshtarët e brendshëm të presidentit po përdorin në mënyrë cinike goditjen e një disfate të dhimbshme – për të cilën ata mbajnë përgjegjësi të barabartë, nëse jo më të madhe – për të bllokuar reformat e brendshme dhe rregullimet e politikës së jashtme për të cilat SHBA-ja ka aq shumë nevojë.

Asnjë fuqi e madhe nuk është e pagabueshme, por SHBA-ja ka një histori të gjatë të përcaktimit të prioriteteve dhe arritjes së synimeve ambicioze, por të arsyeshme. Fatkeqësisht, politika e saj e jashtme gjatë tre dekadave të fundit ka ngritur dyshime serioze në lidhje me gjykimin dhe kompetencën amerikane. Pyetja kryesore tani është nëse elita e fshehur dhe vetë-mbrojtëse e politikës së jashtme të Amerikës do të mësojë nga dështimi në Afganistan, apo nëse do të mohojë përgjegjësinë, do të shmangë fajin dhe do të përsërisë të njëjtat gabime.

Lajme të ngjashme

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button