Ndihma nga katastrofat – solidariteti në sistem

Deri para pak ditësh, publiku në RMV, kuptohet, ishte i preokupuar me luftën kundër zjarreve. Ata arritën në atë masë sa që ne nuk mund t’i trajtonim vetë, kështu që kërkuam ndihmë. Sipas të dhënave të publikuara deri më tani nga Komisioni Evropian dhe NATO, ndihma nga Sllovenia, Bullgaria, Austria dhe Rumania ka mbërritur përmes BE -së, dhe nga Mali i Zi – përmes NATO -s. Ne gjithashtu morëm ndihmë nga Serbia.

Në plan të parë ishin vendet që ndihmuan, dhe shumë shpesh – pajisjet e tyre, të treguara në krahasim me pajisjet tona (jo) të kritikuara shumë. Le të hedhim një vështrim më të afërt në sfondin ndoshta më të mërzitshëm të kësaj ndihme, për të cilën kishte informacion sporadik në publik – në çfarë mase, në çfarë mënyre, me çfarë mjetesh sigurohet.

Menjëherë pas shpërthimit të zjarreve, Maqedonia Veriore dërgoi një kërkesë për ndihmë në sistemet e mbrojtjes civile të NATO -s dhe BE -së. Në NATO është Qendra Koordinuese Euro-Atlantike për Reagimin e Emergjencave (e cila funksionon në kuadër të Këshillit të Partneritetit Euro-Atlantik), e themeluar në 1998, ndërsa në BE është Mekanizmi i Mbrojtjes Civile, me Qendrën e saj të Reagimit Emergjent të krijuar në 2001. Më i vjetër se të dy sistemet – BE dhe NATO – është Sistemi i OKB -së për Vlerësimin dhe Koordinimin e Fatkeqësive – UNDAC (që nga viti 1993), i cili përfshihet në katastrofa jashtëzakonisht të rënda në të gjithë botën.

Mekanizmat e BE -së dhe NATO -s kanë një procedurë të ngjashme, në të cilën me marrjen e kërkesës vendet pjesëmarrëse informohen dhe ftohen të ofrojnë ndihmë. Vendi kërkues vendos më pas për marrjen e ndihmës. Ndërsa në NATO kjo ndihmë është në fakt një donacion dypalësh, ose në kurriz të vendit përfitues, sistemi i mbrojtjes civile i BE -së financohet në mënyrë specifike nga Buxheti i BE -së dhe kontributet e vendeve pjesëmarrëse. Përveç vendeve anëtare, Islanda, Norvegjia, Serbia, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Turqia gjithashtu marrin pjesë në mekanizmin e BE -së.

Buxheti aktual shumëvjeçar i Unionit (2021-2027) për Mekanizmin e Mbrojtjes Civile parashikon më shumë se trefish fonde-mbi 1.2 miliardë euro, krahasuar me 386 milion euro në shtatë vitet e fundit. Për më tepër, mekanizmi i mbrojtjes civile KOVID-19 i lidhur me BE-në ka siguruar një shtesë prej 2 miliardë eurosh.

Maqedonia iu bashkua Mekanizmit të Mbrojtjes Civile të BE -së në 2012, si pjesëmarrëse në Programet e BE -së. Për të në periudhën 2014-2020 kontributi ynë, pra e ashtuquajtura “biletë hyrëse” kushtoi 32,723 euro, nga të cilat 54% ose 17,670 EUR i paguam vetë, ndërsa 46% e mbetur u pagua nga IPA II.

Për lehtësimin e fatkeqësive, BE kontribuon deri në 75% të kostove të transportit dhe / ose operimit të angazhimit.

Ne e kemi përdorur këtë mekanizëm shumë herë – ndër të tjera, për përmbytjet në vitin 2016, për krizën e emigrantëve, si dhe për trajtimin e KOVID -19.

Dhe natyrisht, Maqedonia nuk është përfituesi i vetëm, ajo përdoret nga të gjithë anëtarët e BE -së, anëtarët e Mekanizmit dhe vendet e treta në kuadër të ndihmës humanitare të ofruar nga BE -ja. Konkretisht këtë muaj, BE po ndihmon Greqinë, Italinë, Turqinë, Shqipërinë dhe Algjerinë të shuajnë zjarret. Që nga themelimi i tij në 2001, është aktivizuar 420 herë, dhe vetëm në 2020 – 100 herë. Pandemia KOVID-19 sigurisht që kontribuoi në këtë. Dhe shumë vende më të zhvilluara se ne janë përdoruesit e saj. Një shembull është ndihma që Belgjika mori nga BE për përmbytjet në korrik të këtij viti. Kuptimi i Mekanizmit është pikërisht ai – të bashkojë forcat në mënyrë që të jetë në gjendje t’i përgjigjet fatkeqësive në shkallë të gjerë, të cilat shteti nuk mund t’i përballojë i vetëm.

Megjithatë, Mekanizmi jo vetëm që është varfëruar nga lehtësimi i fatkeqësive, por gjithashtu përmban aktivitete parandaluese dhe gatishmërie (p.sh. trajnime), një rezervë të krijuar të kapaciteteve shtesë dhe një grup burimesh kombëtare. Vendi ynë ka përdorur gjithashtu mbështetjen e hartave satelitore të ofruara nga Shërbimi i Menaxhimit të Krizave Copernicus, kështu që pamjet e zjarreve mund të shihen në faqen e tij të internetit.

Duket se përfitimet e pjesëmarrjes në sistemet e mbrojtjes civile të NATO -s dhe BE -së janë të dukshme për vendin tonë. Sidoqoftë, është koha për një analizë më të thellë dhe një nivel më të lartë diskutimi – çfarë mund të mësojmë më shumë, por edhe si mund të kontribuojmë, sepse solidariteti, edhe kur është në sistem, nuk është një rrugë me një drejtim.