RMV, njeriu duhet të ndalojë shkatërrimin e habitateve natyrore, e me atë edhe biodiversitetin

Shkatërrimi i habitateve natyrore ose rrezikimi i tyre deri në atë nivel që kafshët dhe speciet bimore të mos kenë kushte për të mbijetuar, janë realiteti me të cilin përballet shoqëria moderne. Nevoja e njeriut për të uzurpuar dhe përdorur burimet ekskluzivisht për nevojat e tij është një nga kërcënimet më të mëdha për biodiversitetin. Përveç rrezikut që vjen nga ndryshimet klimatike, të cilat shkaktojnë ndryshime të temperaturës dhe thatësira për shkak të reduktimit të reshjeve gjallesat, për të mbijetuar, duhet të luftojnë edhe me papërgjegjshmërinë dhe mungesën e ndërgjegjes së njeriut, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.

Pasojë e drejtpërdrejtë e kësaj janë listat e kuqe, gjithnjë e më të gjata, të specieve të rrezikuara. Maqedonia ka një biodiversitet të jashtëzakonshëm, por të rrezikuar seriozisht. Në vendin tonë ka rreth 22.000 specie, nga të cilat rreth 1 mijë janë endemike. Ka 82 lloje gjitarësh, 332 lloje zogjsh, 32 lloje zvarranikësh dhe 15 lloje amfibësh. Ekzistojnë edhe 3.200 lloje të bimëve, mbi 2.000 lloje të algave dhe kërpudhave dhe 500 lloje të myshqeve. Shumë prej tyre janë në prag të zhdukjes, ndërsa për një pjesë të madhe zhvillohet betejë e vështirë për t’u mirëmbajtur.

Më i njohuri ndër ta, rrëqebulli ballkanik, për më shumë se një dekadë është shqetësim i Shoqërisë ekologjike maqedonase dhe falë kësaj tani mund të numërojmë rreth pesëdhjetë copë të shëndetshëm dhe të rritur. Ka edhe shkaba, nga të cilat dy lloje, me mjekër dhe e zeza, tashmë janë zhdukur plotësisht, ndërsa dy lloje, egjiptian dhe me kokë të bardhë, ende po krijojnë foletë e tyre në Maqedoni. Por ka dhjetëra lloje bimë insekte, kërpudha, zogj dhe lloje të tjera të cilat çdo ditë, duke humbur habitatin e tyre, e humbasin edhe betejën për mbijetesë.

Livadhet më të rrezikuarat – bujqësia dhe ndryshimet klimatike e marrin haraçin!

Kërcënimet ndaj biodiversitetit janë analizuar në detaje në Strategjinë shtetërore për biodiversitet me një plan veprimi, thotë Metodija Velevski nga Shoqëria ekologjike maqedonase dhe thekson se ndoshta habitatet më të prekura janë livadhet fushore, malore dhe ato të lagështa, të cilat mbështesin biodiversitet jashtëzakonisht të pasur.

Ato po zhduken për shkak të ndryshimeve në praktikat tradicionale të blegtorisë, shndërrimit në tokë të punueshme, si dhe për shkak të ndryshimeve në kushtet hidrologjike, të cilat janë pasojë e ndryshimeve klimatike, por shkaktohen edhe nga njerëzit, nëpërmjet kapjes së burimeve të ujit. Rezultati është zhdukja e plotë e specieve ose reduktim i ndjeshëm i popullatave.

“Shumë lloje bimësh të lidhura me këto habitate janë jovertebrore, veçanërisht fluturat, strucët, pjalmuesit, bletët dhe brumbujt dhe shumë lloje zogjsh. Nga ana tjetër, shumë specie të specializuara gjithashtu janë zhdukur, jo për shkak të humbjes së habitatit, por për shkak të ndryshimeve të cilësisë së tyre. Për shembull, gjuetia e tepërt dhe gjuetia e barngrënësve të mëdhenj po çon në një rënie të popullatave grabitqare, siç është rrëqebulli ballkanik i rrezikuar në mënyrë kritike. Largimi selektiv i drunjve të vdekur, të vjetër ose të sëmurë prej pyjeve çon në zvogëlimin dhe zhdukjen e disa llojeve të qukapikëve dhe fluturuesve. Pastaj ndotja e ujit prek një gamë të gjerë të grupeve dhe specieve taksonomike, një nga shembujt më të spikatur është boshtari ballkanik, një specie e peshkut që gjendet përgjatë lumit Vardar, ndërsa tani është kufizuar në pjesët më të pastra të Treskës dhe me gjasë është para zhdukjes”, thekson Velevski.

Më së miri do të ishte që koncesionarët e hidrocentraleve të vegjël në Malin Sharr të tërhiqen

Njeriu, beson ai, duhet të braktisë praktikat aktuale dhe të kufizojë përfitimet individuale dhe kolektive që vijnë nga përdorimi ekonomik i burimeve.

Prandaj, beson ai, do të ishte mirë nëse Qeveria arrin të arrijë marrëveshje për tërheqjen e investitorëve në hidrocentralet e vogla në Malin Sharr nga koncesionet e dhëna.

“Parku i ri kombëtar duhet të sjellë përfitime për të gjithë popullsinë vendase, jo vetëm për disa investitorë. Vlera më e fortë për shitje e Parkut është bukuria e tij. Hidrocentralet e vogla, por edhe objekte të tjera, rrugët, etj. e shëmtojnë këtë vlerë, si shtesë efektit negativ ndaj biodiversitetit. Biodiversiteti i ruajtur dhe peizazhet e ruajtura janë ato që do të sjellin turistë në Sharr, turistë të cilët do të qëndrojnë në objektet vendore, do të shijojnë produktet vendore dhe që me kënaqësi do t’ua rekomandojnë për vizitë miqve të tyre. Nëse gjithçka që do të shohin kur të vijnë janë rrugë dhe lumenj të mbërthyer në tuba, ata nuk do të kthehen, as nuk do t’i përmendin askujt se ku kanë qenë dhe çfarë kanë parë”, është i prerë Velevski.

Ligjet janë të mira, nuk zbatohen

Ai beson se ligjet në vend janë të mira, por problemi është zbatimi dhe respektimi. Pothuajse të gjitha aktivitetet e SHEM kanë për qëllim strategjik rritjen e përgjigjes shtetërore, formale ndaj nevojave të natyrës ose mbrojtjes së mjedisit jetësor. SHEM shumë shpesh identifikon problemet në terren, e përcakton përparësinë sipas kapaciteteve dhe burimeve dhe përpiqet të motivojë institucionet shtetërore që të merren me to, duke i forcuar njëkohësisht kapacitetet e tyre.

“Për shembull, ne kemi identifikuar prej kohësh përdorimin e helmeve në natyrë si një problem serioz për shumë lloje të shpendëve dhe po punojmë për të forcuar institucionet që të jenë në gjendje të përballen me këtë problem”, thotë Velevski.

Ai vlerëson se është shumë e rëndësishme që mbrojtja e natyrës të integrohet në sektorë të tjerë si bujqësia, pylltaria, transporti, energjia… dhe të planifikohet me kohë. Në fillim, investimet duken më të mëdha, por edhe të tilla ato janë më të vogla se masat e mëvonshme për ringjalljen e habitateve dhe specieve. Çdo person, thekson ai, kur është në natyrë duhet të zbatojë vetëm një rregull të përgjithshëm: “Mos sillni në shtëpi asgjë përveç fotografive, mos lini asgjë përveç gjurmëve”.