Paratë nga vetëm dy taksa mjedisore përdoren për mjedisin, pjesa tjetër shkon në buxhetin e shtetit

Urgjentisht duhet të themelohet Fond për mjedisin jetësor dhe të gjitha mjetet që do të mblidhen si taksë mjedisore të shpenzohen në projekte mjedisore. Megjithëse qytetarët dhe ndërmarrjet paguajnë taksa mjedisore për arsye shumë të ndryshme, kurse kohë m parë u paralajmëruar edhe një taksë prej 3.5 denarë për një litër të derivateve të naftës, prapë këto fonde nuk janë të dedikuar dhe nuk kthehen për të përmirësuar situatën në mjedisin në të cilin jetojmë dhe ne punojmë. Përqindja më e madhe e këtyre parave përfundon në buxhetin qendror për qëllime të tjera. Vetëm vitin e kaluar, më shumë se 4.6 milion euro që, janë mbledhur si taksa mjedisore në një duzinë bazash të ndryshme, janë derdhur në arkat e shtetit. Në të kundërt, vetëm 1.2 milion euro kanë përfunduar në llogarinë e Ministrisë së mjedisit jetësor dhe janë përdorur për projekte mjedisore, shkruan Meta.mk.

Fondi Mjedisor është një risi e shumëpritur që mund të ndryshojë këtë situatë. Megjithatë, pavarësisht premtimeve dhe paralajmërimeve shumëvjeçare, ato kurrsesi nuk po realizohen. Edhe për moment, thonë nga Ministria e mjedisit jetësor, nuk ka paralajmërime për krijimin e një Fondi të tillë.

“Ekzistojnë financa, por ato nuk shpenzohen për ekologji,” tha Ana Çolloviq-Leshoska e Eko-Vetëdija (Eko-svest), duke theksuar se nëse duam t’i afrohemi standardeve evropiane duhet të fillojmë të investojmë në mjedisin jetësor.

“Në vendin tonë, po ndodh e kundërta, gjë që na e tregoi pandemia e Kovid 19, kur paratë e para që u tërhoqën ishin ato për Liqenin e Ohrit, kur u shkurtua buxheti i ministrisë dhe paratë për stacionet e matjes së ajrit dhe projekte të tjera mjedisore. “Ndryshe nga ne, vendet e tjera gjatë kësaj periudhe kanë investuar me vetëdije në mjedisin jetësor”.

Çolloviq-Leshoska tregon se nevoja për një Fond Mjedisi nuk ka qenë kurrë më e madhe. Krijimi i tij është i lidhur me ristrukturimin e vetë ministrisë dhe krijimin e një Agjencie për mjedis jetësor, e cila do ta menaxhojë atë.

“Për të arritur standardet mjedisore që do të sigurojnë mirëqenien dhe mbrojtjen e resurseve, vendi duhet të investojë në këtë sektor. Krijimi i Fondit për mjedis jetësor nëpërmjet mbledhjes sistematike të taksave ekologjike në vend, do të sigurojë buxhetin e nevojshëm për aktivitetet dhe masat për mbrojtjen e mjedisit dhe natyrës dhe njëkohësisht do të imponojë kontroll më të madh mbi shpenzimin e parave, sepse përdorimi aktual i eko- tarifat ishte jo transparente. Me fondin do të jemi në gjendje të punojmë me përkushtim në restaurimin e zonave dhe të shkatërruara ekosistemeve, i cili është një nga mekanizmat kryesorë për të luftuar ndryshimet klimatike dhe për të siguruar një të ardhme të qëndrueshme” tha Çolloviq Lesoska.

Sipas ligjeve për mjedisin, mbeturinat, ujin dhe natyrën, në emër të tarifave mjedisore në vend, tarifat ngarkohen për arsye të ndryshme. Shumica e tyre përfundojnë në buxhetin qendror të shtetit, dhe një pjesë shumë më e vogël mblidhet në llogarinë e Ministrisë së mjedisit jetësor.

Për ekologjinë, janë paraparë taksat e mbledhura gjatë regjistrimit të automjeteve dhe taksat nga lejet e integruara mjedisore, dhe vitin e kaluar, në këto dy baza, ministria kishte të ardhura prej gati 75 milionë denarë ose rreth 1.2 milion euro. ata informojnë se këto janë fonde plotësisht të dedikuara për të cilat çdo vit publikohet një Program për investimeve mjedisore dhe në bazë të tij zhvillohet një konkurs për shpërndarjen e fondeve për financimin dhe zbatimin e programeve, projekteve dhe aktiviteteve të tjera në fushën e mjedisit.

“Fondet shpërndahen sipas qëllimeve të paracaktuara. Këto janë përgatitja e dokumentacionit teknik dhe ndërtimi i sistemeve të kanalizimeve dhe sistemeve për kullimin dhe trajtimin e ujërave të zeza nxitje të projekteve dhe aktiviteteve për mbrojtjen e natyrës dhe biodiversitetit, ngritja e vetëdijes publike, edukimi dhe trajnimi në fushën e mjedisit, nxitjen studimeve kërkimore dhe zhvillimore arsimore, programe dhe projekte për mbrojtjen dhe promovimin e mjedisit dhe natyrës dhe të tjera “, tha ministria.

Ata shtojnë se këtë vit, buxheti i ministrisë është 922 milion denarë, ose rreth 15 milionë euro, nga të cilat 769 milionë denarë ose 12.5 milionë euro, janë parashikuar për zbatim të projekteve mjedisore.

Nga ana tjetër, mbi 280 milionë denarë ose rreth 4.6 milionë euro derdhen në buxhetin e shtetit nga tarifat mjedisore, të cilat nuk përdoren për projekte të mbrojtjes së mjedisit.

Vitin e kaluar, pothuajse 120 milion denarë u mblodhën nga taksat për import të produkteve që përmbajnë plumb, bateri dhe akumulatorë. Pak më pak, 113 milion, janë arkëtuar për përdorimin e ujit, ndërsa nga gjobat për shkeljet mjedisore dhe komunale në buxhet janë mbledhur 15 milionë denarë.

Për prodhimin e energjisë nga lëndët djegëse fosile, taksa mjedisore e paguar vitin e kaluar ishte mbi 20 milion denarë, ndërsa kompensimi për koncesione për përdorimin e ujit në prodhimin e energjisë elektrike ishte 11.5 milionë denarë. Për taksën e mbrojtjes së mjedisit në buxhet kanë hyrë 2.3 milionë nga produktet plastike dhe paketimet.