Kundërspin: Dy qendra klinike, dy spin-e ose për “lisa dhe fshisa”

Në deklaratat e fundit publike në lidhje me çmimin e ndërtimit të Qendrës së re Klinike në rrethinën e Shkupit, publiku mund të hutohet dhe me të drejtë, sepse me një hulumtim të vogël të fakteve të njohura, shihet se Mickoski po shtrembëron, por shtrembërim vërehet edhe në deklaratën e Filipçes. Ajo që është e saktë është se ato janë në të vërtetë dy projekte të ndryshme, por në Serbi ka ndërtim krejtësisht të ri, shkruan Vërtetmatësi.

Shkruan: Teofil Bllazhevski

Deklarata në lidhje me çmimin për ndërtimin e Qendrës së re Klinike “Nënë Tereza” afër Shkupit, bënë edhe kreu i opozitës Hristijan Mickoski edhe ministri i Shëndetësisë Venko Filipçe, dhe në të dy deklaratat mund të vërehen spin-e. Së pari vlerësojmë deklaratën e Mickoskit:

SPIN: E ngjashme është, por dallimi është në çmim, edhe atë dallim i madh prej pothuajse 400 milionë euro. 4 vjet jetë e vjedhur. Mjaft është.

Kundërspin: Nën këtë deklaratë të Mickoski në profilin e tij në FB, e cila më pas u transmetua edhe në disa media dhe në faqen e partisë VMRO-DPMNE, është publikuar një foto ku renditen disa parametra të qendrës klinike serbe, e cila ka qenë prej kohësh në fazë të ndërtimit dhe rindërtimit, dhe Qendrës së re Klinike të planifikuar në afërsi të Shkupit, në pjesën perëndimore të qytetit.

Në të dhënat që mund të shihen në grafik, mund të vërehen dallimet, por më e dukshmja është ndryshimi në numra. Gjegjësisht, Mickoski pretendon se dallimi është pothuajse 400 milion euro (duke krahasuar me klinikën serbe, i cili do të kushtonte 125 milion euro me atë në Maqedoni, e cila fillon nga shifra e supozuar e Mickoskit prej 500 milion euro), gjë që është ekzagjerim i qëllimshëm ose spin me numra. Kjo mund të shihet nga deklarata e Filipçes dhënë në një intervistë televizive në “TV Telma” dje, më 01.06.2021, ku Filipçe tha se shifra përfundimtare e parashikuar është rreth 430 milion euro, kështu që dallimi i përgjithshëm që përmend Mickoski nuk është afër 400 milion euro , por rreth 300 milion euro, që sigurisht mund të vlerësohen si spin.

Kur bëhet fjalë për numrat, mund të konstatohet se ka një tjetër spin në fillim. Dhe ky është se as shifrat për Qendrën Klinike serbe nuk janë përfundimtare – kjo do të shihet në fund të projektit, i cili është planifikuar të përfundojë në gusht-shtator 2022, as për Qendrën Klinike në Shkup, e cila ka afat të panjohur të ndërtimit, por me dallim të rëndësishëm: Për çmimin e ndërtimit të qendrës në Shkup, ligji i paraqitur në Kuvend parashikon rishikim para se të fillojë ndërtimi nga një vlerësues i huaj i pavarur, siç shpjegoi Filipçe në intervistë (nga minuta 59:30).

Të dy projektet në të vërtetë nuk mund të krahasohen, sepse është një ndërtim kompleks dhe ndërtimi financiar i qendrës serbe, e cila fillimisht filloi të ndërtohet në vitin 1973, dhe tani është duke u rinovuar dhe ndërtuar. E gjithë kjo mund të shihet nga një përmbledhje e vogël e historisë së ndërtimit të Qendrës Klinike në Serbi dhe premtimeve për rinovimin dhe modernizimin e saj, e cila u njoftua 15 vjet më parë. Këtë histori e bënë kolegët nga “Vërtetmatësi” në Serbi, në qershor të vitit 2020, ndërsa projekti u ndoq edhe në vitin 2015 kur ministri serb i Shëndetësisë Zlatibor Lonçar, njoftoi përfundimin e dokumentacionit të projektit.

Që do të thotë, nëse flasim për dy projekte krejtësisht të ndryshme, çmimi nuk mund të krahasohet, pavarësisht nga fakti se parametrat rreth numrit të shtretërve spitalorë dhe sallave të operacionit janë relativisht të ngjashme, por edhe shumë të ndryshme, sepse për çmimin e deklaruar nga Mickoski për qendrën serbe, do të sigurohen rreth 450 shtretër të rinj spitalorë (300 në pavijone dhe 150 në kujdes intensiv), jo 1.000, siç mund të shihet tek prezantimi grafik i Mickoskit. Në fakt, numri tek politikanët serbë për numrin e shtretërve spitalorë ndryshon vazhdimisht, gjë që mund të shihet nga deklarata e presidentit Aleksandar Vuçiq në vitin 2019, kur ai njoftoi se do të ketë 900 shtretër, dhe numri i dhomave të operacionit lëvizë nga 20 në 30.

Spin-i i Filipçes – megjithatë në Beograd ndërtohet ndërtesë e re

Nga ana tjetër, spin mund të vërehet edhe në deklaratën e ministrit Venko Filipçe, i cili kur u pyet për në lidhje me pretendimet e Mickoskit, dje (01.06.2021) tha:

Spin: Nuk është e vërtetë që projektet mund të krahasohen. Në Serbi, është një ndërtesë që është ndërtuar më shumë se 20 vjet më parë dhe qëndron bosh. Autoritetet në Serbi tani kanë vendosur ta rinovojnë dhe pajisin atë. Nuk bëhet fjalë për ndërtim të ri, as për kapacitet siç e planifikojmë ne. Të mos krahasojmë gjyshet dhe bretkosat.

[Burimi: Kanal 5 – Deklaratë e Filipçes (min 0.40) – data, 01.06.2020]

Kundërspin: E vetmja saktësi në këtë deklaratë të Filipçes është se krahasohen “lisat dhe fshisat”, gjegjësisht, se bëhet fjalë për dy projekte të ndryshme. Sidoqoftë, një shtrembërim i pjesshëm i fakteve është se “bëhet fjalë për ndërtesë të ndërtuar 20 vjet më parë dhe se qëndron bosh”, si dhe pretendimi se “nuk bëhet fjalë për ndërtesë të re”.

Siç thamë më lart, analiza e “Vërtetmatësi”-it serb tregon se Qendra e vjetër ose e mëparshme Klinike e Serbisë në Beograd filloi të ndërtohet në vitin 1973 dhe u lëshua në përdorim në vitet tetëdhjetë të shekullit të kaluar.

Rindërtimi dhe modernizimi u njoftua pas vitit 2006 kur u mor hua për ndërtimin e qendrave të reja klinike në Serbi, më pas në vitin 2009, pastaj në 2012, dhe më në fund të vitit 2015 projekti u miratua. Në kohën e miratimit, qendra ekzistuese klinike kishte 12 kate, nga të cilat vetëm 4 ishin në përdorim të plotë, dhe shumë klinika ishin të llojit të pavijonit, qoftë në të njëjtën apo në zona të tjera në Beograd. Të gjitha këto informacione mund të gjenden në linkun këtu. Pra, është pjesërisht e vërtetë që ka kate dhe dhoma bosh.

Por, në vitin 2019 në mediat serbe, dhe nga faqja e QK-së, mund të shihet se po ndërtohet kullë e re pranë Qendrës Klinike ekzistuese, e cila ka, de fakto, 12 kate. Megjithëse atëherë njoftimet ishin se do të ishte gati deri në korrik 2021, në tetor 2020 gjatë vizitës së presidentit Serb Aleksandar Vuçiq në objekt, u dha një deklaratë se projekti do të përfundonte në gjysmën e dytë të vitit 2022.

Se bëhet fjalë për ndërtimin e një ndërtese të re apo ndërtimin e 26 mijë metrave katrorë krejtësisht të ri, mund të shihet edhe në këtë link.

* * *

Nga të dy deklaratat e Mickoskit dhe Filipçes mund të shihet se e vërteta është kategori lehtësisht e shtrembëruar kur bëhet fjalë për koston e Qendrës së re Klinike Nënë Tereza në Shkup. Ajo që është konstante, megjithatë, është se një ndërtesë e re është e nevojshme, që ndërtimi është jashtëzakonisht i shtrenjtë, sepse ka të bëjë me çmime të ndryshme, se sa nëse ndërtohet një ndërtesë klasike banimi, dhe më e rëndësishmja, sepse ministri ka të drejtë këtu – nuk duhet të krahasohen “lisat dhe fshisat”, sepse projektet në Beograd dhe Shkup janë krejtësisht të ndryshëm.