RMV, Komiteti Helsinkit me iniciativë deri te Ministria e drejtësisë për të miratuar Ligj mbi procedurën dhe kushtet për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues
Komiteti i Helsinkit paraqiti sot një iniciativë deri te Ministria e drejtësisë për të miratuar Ligj mbi procedurën dhe kushtet për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues, raporton Civil.
“Kjo periudhë, pak para zgjedhjes së pesë gjyqtarëve të rinj kushtetues, është mundësia më e përshtatshme për të shqyrtuar çështjen e standardizimit dhe rregullimit të procedurës dhe kushteve për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues me një ligj të ri. Nëse procedura për rregullimin e ligjor të kësaj çështjeje nuk fillon në këtë moment, ajo do të mbetet pa prekur për shtatë vitet e ardhshme”, thonë nga Komiteti i Helsinkit.
“Kjo iniciativë motivohet nga dobësia e vërtetuar shumë herë e gjyqësorit kushtetues si mbrojtës i të drejtave të njeriut, duke pasur parasysh punën e deritanishme të Gjykatës Kushtetuese, reputacioni dhe autoriteti i cilës është vënë në dyshim për një numër arsyesh:
– Gjykata Kushtetuese është institucioni më i pa reformuar në sistemin tonë kushtetues dhe politik dhe kjo situatë ka ndikim jashtëzakonisht negativ në sundimin e ligjit dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut.
– Praktika e deritanishme e zgjedhjes së gjyqtarëve kushtetues tregon pa dyshim politizim ekstrem, gjegjësisht partizim të procedurës zgjedhore që si pasojë ka zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues të cilët janë shumë më të spikatur me besnikërinë e tyre ndaj partive ose qendrave të caktuara të pushtetit, se sa janë juristë. Prandaj, kjo praktikë, e cila shkatërron plotësisht nivelin tashmë të ulët të autoritetit dhe reputacionit, më në fund duhet të ndërpritet. Duke pas parasysh situatën në të cilën ndodhet Gjykata Kushtetuese, nuk është më për t’u habitur që ky institucion nuk mund të kryejë me autoritet funksionin e tij më themelor, mbrojtjen e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë duke kontrolluar respektimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së tre autoriteteve në vend. Kohët e fundit, nëpërmjet një sërë shembujsh, Gjykata Kushtetuese u tregua si institucion që i shkakton më shumë dëm shtetit të ligjit dhe lirive dhe të drejtave se sa që mund të mbrojë.
– Një ligj i veçantë që do të vendosë norma dhe rregullon qartë procedurën, si dhe do të specifikojë kushtet për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues, do të shmangë interpretimin e gjerë të kategorisë “avokatit të shquar”, i cili në praktikë nuk shihet më si një kusht i vërtetë.
– Argumentet dhe arsyetimet e deritanishme janë të pamjaftueshme dhe sipërfaqësore se miratimi i një ligji të tillë që do të rregullojë procedurën dhe kushtet për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues nuk ka bazë kushtetuese. Gjegjësisht, është e vërtetë që krijuesi i kushtetutës la një hapësirë të gjerë për manipulimin e kushteve për zgjedhjen e gjyqtarëve në Gjykatën Kushtetuese, sepse Kuvendi i Republikës së Maqedonisë Veriore nuk arriti të kristalizojë standardin “avokatin e shquar”. Megjithatë, dispozita kushtetuese e nenit 113 të Kushtetutës së RMV rregullon qartë vetëm mënyrën e punës dhe procedurën para Gjykatës Kushtetuese rregullohen me një akt të Gjykatës, por jo edhe procedurën dhe kushtet për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues . Kjo tregon qartë që ligji mund të rregullojë përveç kësaj aspektet e veçanta të procedurës së zgjedhjeve dhe gjithashtu të përcaktojë kushtin e vetëm për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues. Në fakt, neni 132 i Ligjit mbi Këshillin gjyqësor të RMV e rregullon kërkesën kushtetuese, avokat i shquar, për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues me propozim të Këshillit Gjyqësor. Në atë kontekst, është e qartë se ligj i miratuar nga një shumicë relative rregullon aspektin e procedurës dhe kushteve për zgjedhjen e gjyqtarëve kushtetues”, thuhet në Iniciativë.
