ANALIZË: Edhe ekonomia do të ketë nevojë për “vaksinë” – në vitin 2020 me qëllim shkëputje nga “fundi”

Qeveria njoftoi një paketë të re, të pestë të masave për të mbështetur dhe zbutur pasojat e Kovid-19, ekonomistët presin që nga recesioni aktual të kalojmë në “pozitiv”, biznesi sugjeron që zhvillimet ekonomike do të varen nga ritmi me të cilin Maqedonia do të zbatojë vaksinimin, shkruan analiza javore ekonomik e Portalb.mk.

Do të dalim nga recesioni, por rreziqet mbeten …  

“Kriza nuk do të përfundojë së shpejti dhe do të zgjasë” – ky është njëri nga vlerësimet që dominon tek biznesmenët nga Oda Ekonomike e Maqedonisë. Analiza kushtuar “Periudhës Postkovid” thotë se rimëkëmbja do të vijë, por se cenueshmëria e sektorit privat do të mbizotërojë në vitin e ri 2021.

“Zhvillimi i mundshëm i pafavorshëm i ngjarjeve. Kriza aktuale ekonomike ka skenarin e vet të padëshirueshëm, të pafavorshëm të mundshëm. Në atë rast, pasojat për industri të caktuara do të jenë serioze. Gjithnjë e më shumë kompani do të shkurtojnë prodhimin dhe do të mbyllen. Kjo do të rrisë papunësinë, do të zvogëlojë të ardhurat e buxhetit, do të rrisë varfërinë dhe do të zvogëlojë mundësinë e ndihmës nga shteti ku është e nevojshme”- thuhet në hulumtimin – “Ekonomia e Maqedonisë në periudhën aktuale dhe në Postkovid 19”, ku theksohet se në këtë skenar, kompanitë më të vogla do të goditen të parat dhe më pas kompanitë më të mëdha.

Megjithëse sektori bankar mbeti likuid dhe solvent, biznesi sugjeron se ekzistojnë rreziqe për likuiditetin e kompanive dhe kështu nënvizohet:

“Ndikimi i pandemisë në likuiditetin e kompanive dhe të popullatës do të ndikojë negativisht në aftësinë e tyre për të përmbushur me kohë dhe plotësisht detyrimet ndaj bankave.”

Disa ekonomistë thonë se me gjithë rreziqet, ekonomia pritet të dalë nga recesioni vitin e ardhshëm, por sa shpejt do të rimëkëmbet do të varet nga vaksinimi – i cili shihet si një pengesë kryesore për të parandaluar përhapjen e Kovid 19.

“Ne po flasim për vaksinimin gjatë muajit mars. Vendet e zhvilluara tashmë kanë filluar procesin e vaksinimit. Ekonomia do të varet nga ky proces, pra nga fillimi i rimëkëmbjes. Dhe shërimi nuk do të ndodhë menjëherë, por duke supozuar se vaksinimi do të fillojë së shpejti dhe kështu në një kohë të arsyeshme do të fitonim imunitet kolektiv, atëherë mund të flasim për rimëkëmbje diku në tremujorin e dytë”- thotë profesori Marjan Petreski.

Rimëkëmbja e ekonomive evropiane do të sjellë sinjale pozitive për atë të Maqedonisë, veçanërisht për kompanitë e huaja që operojnë për tregjet e huaja.

“Eksportuesit e huaj presin një ringjallje të rritjes së të ardhurave dhe përfitimit në periudhën e ardhshme, mirëpo i tillë nuk është rasti me eksportuesit vendas. Ata që punojnë intensivisht janë më të prekur dhe presin rritje më të ngadaltë në periudhën tjetër, ndërsa ata që janë më të zhvilluar teknologjikisht mund të kthehen më shpejt në periudhën e ardhshme.”- vlerëson Bojan Sërbinoski, Finance Think.

Sipas biznesmenëve, në vitin e ardhshëm 2021 do të nevojiten burime të reja financimi për kompanitë, linja krediti të favorshme për investime dhe zhvillim, pushtim i tregjeve të reja, por edhe investime në zhvillimin teknologjik. Oda Ekonomike  gjithashtu beson se duhet të hapet një Fond i Inovacionit për ndërmarrjet e mëdha, për të arritur në fushën e lehtësimeve tatimore dhe doganore, për të mobilizuar të gjitha burimet shtetërore për realizimin e investimeve kapitale – dhe kështu për të mobilizuar kompanitë vendase në realizimin e tyre.

Për të ndihmuar sektorin privat, Qeveria njoftoi një paketë të pestë të masave.

“Viti i ardhshëm 2021, duhet të jetë një vit i rimëkëmbjes ekonomike. Bota është optimiste sa i përket imunizimit, i cili do të parandalonte valët e reja të virusit dhe mbylljet e reja të ekonomive. Rimëkëmbja e investimeve, konsumi dhe kërkesa e jashtme pritet, me rritje të parashikuar prej 4.1%. Pritjet janë që eksporti të rritet për 14%, rritja bruto e investimeve për 7,7%, konsumi privat nga rritja reale për 3,5%, konsumi publik për 4,3%” – tha Ministri i Financave Fatmir Besimi.

Sipas parashikimeve të reja, rritja në vitet e ardhshme do të dyfishohet dhe borxhi publik do të konsolidohet.