Turqia shënon 82-vjetorin e ndarjes nga jeta e themeluesit të Republikës, Ataturkut

Turqia sot shënon 82-vjetorin e ndarjes nga jeta të Mustafa Kemal Ataturk, udhëheqësi i luftës së pavarësisë së vendit dhe themeluesi i Republikës së Turqisë, raporton Anadolu Agency (AA).

Siç është zakon, jeta e përditshme u ndal në orën 9:05 të mëngjesit sipas kohës lokale, sirenat u ulën për të shënuar momentin kur ndërroi jetë Ataturku në moshën 57-vjeçare dhe miliona njerëz në të gjithë vendin mbajtën dy minuta heshtje.

Ataturku ka lindur në vitin 1881 në qytetin grek të Selanikut, atëherë pjesë e Shtetit Osman. Shkollimi i tij ushtarak filloi në vitin 1893 kur u regjistrua në një shkollë ushtarake në Selanik. Së bashku me aftësitë ushtarake, Ataturku gjithashtu mësoi gjuhën frënge.

Ai vazhdoi shkollimin në Shkollën Ushtarake të Stambollit dhe më pas u diplomua si toger në vitin 1902. Me aftësitë e tij të jashtëzakonshme, Ataturk u ngjit shpejt në radhët ushtarake, duke u bërë kapiten i shtabit në vitin 1905.

Viti 1911 shënoi një pikë domethënëse në jetën e Ataturkut teksa ai luftoi italianët në Tripoli dhe korri një fitore vendimtare, duke provuar aftësitë e tij në fushën ushtarake.

Ai tërhoqi vëmendjen e vartësve të tij me shërbimet e tij të jashtëzakonshme pas fillimit të Luftërave Ballkanike në vitin 1912. Si një major, ai luajti një rol të rëndësishëm në rimarrjen e provincave Dimetoka dhe Edirne.

– Sukseset në betejën e Dardaneleve

Në vitin 1914, kur Ataturku ishte atashe ushtarak në Sofje, filloi Lufta e Parë Botërore dhe aleancat vendosën ushtarë në gadishullin e Galipolit dhe filloi beteja e Dardaneleve (Çanakkala).

Në një letër drejtuar kryekomandantit Enver Pasha, Ataturku kërkoi të ishte në fushë, duke pezulluar detyrën e tij në Sofje.

Ataturku dhe ushtarët turq bënë histori duke treguar një rezistencë të pabesueshme. Urdhri i Ataturkut për ushtarët e tij në luftë ende jehon në zemrat e të gjithë turqve: “Nuk ju urdhëroj të sulmoni, por ju urdhëroj të vdisni!”.

Ylli i tij vazhdoi të shkëlqente gjatë shërbimeve të tij në provincën veriperëndimore Edirne dhe provincën juglindore Diyarbakir në vitin 1916, duke fituar titullin kryesor të përgjithshëm të njëjtin vit. Ai luftoi kundër ushtrisë britanike në Damask në vitin 1918 dhe drejtoi rezistencë të suksesshme kundër saj.

– Rruga drejt pavarësisë

Pas okupimit të Stambollit nga aleatët në vitin 1919, Ataturku shkoi në provincën veriore të Samsunit si inspektor i ushtrisë së 9-të, e cila ndryshoi jetën e tij plotësisht dhe përfundimisht të Turqisë.

Pasi tha që çlirimi i vendit nga forcat pushtuese mund të ishte i mundur vetëm përmes vullnetit të njerëzve, ai organizoi dy kongrese, në provincat Sivas dhe Erzurum, ku u diskutua beteja e pavarësisë dhe e ardhmja e vendit.

Më 23 prill të vitit 1920, u krijua Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë dhe Ataturk u zgjodh si kreu i qeverisë dhe kryetari i Parlamentit, gjë që i mundësoi atij të miratojë ligje thelbësore për të mposhtur forcat pushtuese.

Beteja e pavarësisë turke filloi më 15 maj të vitit 1919, kur plumbi i parë kundër forcave pushtuese grekë u shkrep nga Hasan Tahsin, një gazetar turk i cili u martirizua pak pas veprimit të tij.

Ushtria turke, nën udhëheqjen e Ataturkut, fitoi beteja kundër forcave okupatore, përfshirë Betejat e para dhe të dyta të Inonu, Sakarya, Ofensiva e Madhe – deri në vitin 1923 kur Traktati i Lozanës u nënshkrua më 24 korrik.

Arritjet në fushën e betejës çuan në pavarësinë e Turqisë dhe Republika e Turqisë u themelua më 29 tetor të vitit 1923.

Ataturku u bë presidenti i parë i Republikës deri më 10 nëntor të vitit 1938, kur ndërroi jetë në Stamboll në moshën 57-vjeçare për shkak të sëmundjes së cirrozës.

Tradicionalisht turqit vizitojnë mauzoleumin e tij në Ankara çdo 10 nëntor dhe i bëjnë homazhe Ataturkut.