RMV, Agjencitë dhe institucionet dërgojnë informacione, por u mbetet gazetarëve se si do t’i plasojnë ato

Sindikata e Pavarur e Gazetarëve dhe Punëtorëve të Mediave (SPGPM) organizoi sot debatin në internet “PR kundër gazetarisë”, në të cilin gazetarë dhe profesionistë nga sektori i PR përballen me pikëpamjet e tyre se si duhet të vendoset një përmbajtje në media në mënyrë që e njëjta të njihet si tekst PR ose një produkt autentik gazetaresk, raporton Meta, përcjell Portalb.mk.

Gazetari Aleksandar Dimitrievski beson se gazetaria e Maqedonisë po e humb betejën me marrëdhëniet me publikun, ndërsa problemin e sheh në vetë redaksitë, veçanërisht në televizionet më të mëdha, ku në programin e lajmeve punojnë 10 deri në 15 gazetarë.

Në analizën “Si “marrëdhëniet me publikun” po i pushtojnë lajmet? “, Dimitrievski konkludon se për shkak të mungesës së stafit, redaksitë televizive mbështeten në shpërndarjen e njoftimeve për shtyp nga institucionet ose ndërmarrjet, me gazetarët që vetëm e “ripaketojnë” përmbajtjen e komunikatave për shtyp, pa i përpunuar informacionet nga ndonjë kënd tjetër ose të kenë qasje kritike. Ai beson se komunikatat nga institucionet mbërrijnë si produkte mjaft të mira gazetareske, gjë që e lehtëson shumë punën e gazetarëve dhe e bën më të lehtë për ta kur duhet të përgatisin dy ose tre raporte për lajmet.

Gazetari Vasko Magleshov mendon se kufiri midis lajmeve dhe PR është i paqartë dhe paraqiti një sondazh të fundit të BIRN që tregon se si disa tekste të PR vendosen në media dhe si ato shfaqen të gjitha në grumbulluesit e lajmeve me të njëjtin titull, përmbajtje dhe pa treguar se është tekst komercial ose promovues. Ai theksoi se portalet kanë detyrim moral dhe etik të theksojnë se ky është tekst i tillë në mënyrë që të mos mashtrojë lexuesin.

Tatjana Loparska nga marrëdhëniet me publikun beson se gazetarët dhe profesionistët nga agjencitë e marrëdhënieve me publikun nuk janë në anë të kundërta, por në të njëjtën anë, sepse agjencitë i ndihmojnë gazetarët me informacion kur ata bëjnë histori të caktuara. Ajo vuri në dukje se gazetaria duhet të vendosë standarde më të larta, të cilave njerëzit e marrëdhënieve me publikun do t’i përshtaten. Loparska gjithashtu vuri në dukje problemin me financimin e mediave, një çështje që sipas saj duhet të diskutohet në shoqata dhe brenda esnafit. Prandaj, siç theksoi ajo, portalet që varen nga burimet financiare ekuilibrojnë atë që fitojnë dhe çfarë humbin me publikimin e PR komunikatave.

Eli Pesheva, i cili gjithashtu punon në fushën e marrëdhënieve me publikun, beson se komunikatat që agjencitë i dërgojnë në media, pavarësisht nëse janë për klientë apo institucione, janë informacione të rëndësishëm për publikun, dhe është vlerësimi i gazetarëve se si do t’i publikojnë ato.

Ajo mendon se është qesharake që informacioni me interes publik të etiketohet si një tekst komercial, duke besuar se në atë mënyrë ai informacion do të arrijë te një numër më i vogël të lexuesve. Pesheva shton se vetë-rregullimi aktual i medias është larg nga i mjaftueshëm kur bëhet fjalë për respektimin e funksionit themelor të gazetarisë për informacionin objektiv dhe të paanshëm. Ajo vuri në dukje një shembull kur një media e njohur dhe e lexuar publikoi informacione të pasakta për një kompani të caktuar që ishte klient i agjencisë në mënyrë që të zhvate para nga kjo kompani.

“kur u përpoqëm t’i kontaktojmë për të botuar përgënjeshtrim, na thanë se ata e dinin se ishte e pasaktë dhe na thanë të padisnin. Ekipi ligjor i ndërmarrjes u ndesh me një entitet që ishte regjistruar si praktikë dentare”, tha Pesheva, duke shtuar se rregullimi ishte i nevojshëm.

Tamara Çausidis e BIRN beson se shembuj të tillë duhet të adresohen, gjegjësisht Se është një reket klasik, për të cilën të gjithë e dimë se ekziston, por askush nuk ka folur publikisht dhe nuk mund të dëshmohet.

“Duhet thënë publikisht, sepse është turp. Po fshehim njerëzit e këqij në radhët tona, po i ulim standardet e profesionit si në PR dhe në gazetari,” thotë Çausidis dhe mendon se reklamimi i fshehur si manipulim i publikut.

“Lexuesi duhet të dijë kur një tekst është një tekst promovues. PR agjencitë e dërgojnë vetë tekstin në media dhe këmbëngulin që ai të mos tregohet si tekst i PR që është kushtëzim i  medias që është ana më e dobët në këtë histori”, tha Çausidis.

Goce Paçemski, i cili është nga fusha e marrëdhënieve me publikun, thotë se qëllimi i mediave është interesi i lexuesve të saj, qëllimi i PR është interesi i klientit dhe pika e përbashkët është interesi publik.

Ai beson se marrëdhëniet me publikun dhe propaganda janë të përziera, qofshin ato politike apo ekonomike. Prandaj, Paçemski vëren se media dominohet nga tekste propagandistike që nuk u përshtaten profesionistëve realë të marrëdhënieve me publikun, sepse kufiri midis propagandës dhe marrëdhënieve publike është i paqartë.

Paçemski beson se ligjet dhe rregullat janë të nevojshme brenda dy profesioneve që duhet të respektohen.

Ndryshe nga portalet ku kjo çështje nuk është e rregulluar ligjërisht, përveç si rekomandim, televizionet me ndryshimin e Ligjit për shërbime mediatike audio dhe audiovizuele nga 2014 legalizuan vendosjen e produkteve në përmbajtjet mediatike, kështu që reklamimi i mbuluar është më i rrallë

Emilija Petreska Kamenjarova nga Agjencia për shërbime mediatike audio dhe Audiovizuele beson se sot ka shkelje më të shpeshta në radio të cilat, kur lexojnë tekste PR, i vendosin ato në program si shtojcë, që sipas saj, është një joshje klasike e publikut.

Teksti është prodhuar në kuadër të projektit “Opservatori i reformave në media” të cilin e zbaton Fondacioni për internet dhe shoqëri “Metamorfozis”, me mbështetje financiare nga “Fondacioni Shoqëri e Hapur – Maqedoni”.

Përmbajtja e tekstit është përgjegjësi e vetme e autorëve dhe në asnjë mënyrë nuk mund të merret se i pasqyron pikëpamjet e “Fondacioni Shoqëri e Hapur – Maqedoni”.