Zvarritja e zgjedhjes së kryetarit të ri të Gjykatës Supreme mund të ndikojë në punën dhe lëndët e gjykatës

Pavarësisht se ka kaluar afati ligjor prej 1 viti për pozitën e ushtruesit të detyrës (u.d.) kryetar i Gjykatës Supreme, Këshilli Gjyqësor ende nuk ka publikuar shpallje për kryetar të ri gjykatës më të lartë në vend, të cilën tanimë 1 vit po e udhëheqë Faik Arsllani, pasi që u shkarkua nga detyra Jovo Vangellovski për punë joprofesionale dhe të papërgjegjshme në shërbim. Kryetarja e Institutit për të Drejtat e Njeriut, Margarita Caca-Nikollovski për Portalb.mk tregon se pse është e nevojshme që sa më shpejtë të zgjedhet kryetari i ri i gjykatës më të lartë në vend, shkruan Portalb.mk.

“Shumë është e rëndësishme që të zgjidhet kryetar i Supremes dhe jo gjatë kohë në krye të saj të jetë ushtruesi i detyrës, pasi që në ndonjë mënyrë mund të ndikojë ndaj punës së gjykatës apo lëndëve”, thotë Caca-Nikollovska, e cila ka qenë edhe gjykatëse në Gjykatën Evropiane për të Drejtat e Njeriut (GJEND).

Sipas saj, zgjedhja domosdo dhe shpejtë duhet zgjedhur kryetari në në mënyrë të ligjshme i cili do ta marrë përsipër tërë obligimin, përgjegjësinë dhe kompetencat e kryetarit.

“Vetë emri tregon se është ushtrues detyre dhe nuk është kryetar, në një situatë të tillë, ai do të duhej të vendos për gjëra urgjente, apo për ato punë të cilat janë të domosdoshme për atë moment. Pra ai është për të gjitha ato punë të cilat do të ndikonin në punën e rregullt”, thotë Caca Nikoolovska.

Në ndërkohë, në Gjykatën Kushtetuese vazhdon procedura për rishqyrtimin e shkarkimit të gjykatësve, në mesin e të cilëve është edhe Vangellovski dhe për të njëjtën ende nuk ka marrë vendim. Në seancën e fundit, iniciativa kundër ligjit të vjetër dhe jo ekzistues (sepse ekziston një i ri) nuk u hodh poshtë.

Megjithatë, ish gjykatësja e GJEND-së, gjithashtu thekson se çfarëdo vendimi që të marrë Kushtetuesja, Vangellovski nuk mund të kthehet në pozitën e kryetarit të Supremes.

“Ka procedura përpara Gjykatës Kushtetuese, me aq sa di është për atë nëse ka ose jo ilaç efektiv juridik, megjithatë çfarëdo vendimi që të miratojë Gjykata Kushtetuese nuk do të mundet që të ndikojë aq shumë në zgjedhjen eventuale të kryetarit të Supremes, apo kthimit të Jovo Vangellovskit në pozitën e kryetarit. Për këtë mendoj se tanimë munden të qasen me përgjegjësi në zgjedhjen e kryetarit”, thotë Caca-Nikollovska.

Por, kryetari i organit që duhet ta publikojë shpalljen, gjegjësisht Këshilli Gjyqësor, Kiro Zdravev thotë që në të ardhmen do të publikohet, por pa precizuar kohën.

“Sigurisht që në të ardhmen do të vendosim në seancë për zgjedhjen e kryetarit të ri, po presin që u.d. kryetari t’i kryejë punët dhe do të shpallim”, thotë për Portalb.mk, Zdravev.

Paraprakisht Këshilli Gjyqësor premtoi se do të publikojë shpallje pas zgjedhjeve parlamentare të 15 korrikut, por një gjë të tillë nuk e bëri.

Shkarkimi i Vangellovskit dhe ardhja e Arsllanit

Prej më 10 shtator të vitit 2019-të, postin e u.d. kryetarit të gjykatës më të lartë në vend, vazhdon ta mbajë Faik Arsllani.  Ligjërisht, këtë post, Asllani ka drejtë ta mbajë deri 1 vjet.

Këshilli Gjyqësor në mbledhje të mbajtur më 10 shtator 2019 unanimisht e shkarkoi kryetarin e Gjykatës Supreme Jovo Vangellovski për punë joprofesionale dhe të papërgjegjshme në shërbim. Në mbledhjen e njëjtë është shkarkuar edhe gjykatësja supreme Rahillka Stojkovska – që të dy për shkak të vendimit që e miratuan, e me të cilin e anuluan paraburgimin për Sead Koçan, i akuzuar në rastin Trust dhe i mundësuan atij të mos shkojë në paraburgim.

Vangellovski u ankua, por Gjykata Supreme e ka refuzuar ankesën pasi që ka vlerësuar se është e pabazë dhe me këtë e ka konfirmuar vendimin e Këshillit Gjyqësor. Me këtë vendim, Vangellovski edhe zyrtarisht është shkarkuar nga detyra.

Kushtet për zgjedhjen e kryetarit të ri të Gjykatës Supreme

Sipas Ligjit për Gjykata, kryetar gjykate zgjedhet nga radha e gjykatësve të Maqedonisë së Veriut, ashtu siç zgjedhet gjykatësi në gjykatë përkatëse, në këtë rast në Gjykatën Supreme.

Kryetari i Gjykatës Supreme zgjedhet gjatë kohës prej katër vjetëve, me mundësi që përsëri të zgjedhet në të njëjtin funksion edhe për katër vite tjera.

Për kryetar të gjykatës zgjedhet ndonjë gjykatës i cili në dy vitet e fundit nga ana e Këshillit Gjyqësor është vlerësuar me notë më të lartë pozitive, ndërkaq në krahasim me kandidatët e tjerë të ketë numër më të madh të pikëve, në pajtueshmëri me ligjin.

Kryetari i Gjykatës ka status dhe funksion të gjykatësit të parë në gjykatën përkatëse. Kandidati për kryetar të Gjykatës, në paraqitjen dhe dokumentet tjera dorëzon program për punë gjatë mandatit të tij.

Shpalljen për zgjedhje të kryetarit të gjykatës, Këshilli Gjyqësor i Maqedonisë së Veriut publikon dy muaj para skadimit të mandatit të kryetarit në largim. Nga kandidatët e lajmëruar që i plotësojnë nevojat dhe kushtet, Këshilli Gjyqësor deri më së voni në dy muaj pas publikimit të shpalljes zgjedh kryetar të gjykatës.

Kryetari i gjykatës i cili përsëri nuk do të zgjedhet në të njëjtin funksion, do të vazhdojë të punojë si gjykatës në gjykatën ku paraprakisht e ka kryer funksionin gjyqësor.

Kushtet:

• Të jetë shtetas i Maqedonisë së Veriut
• Aktivisht ta zotërojë gjuhën maqedonase
• Të jetë i aftë për punë dhe gjendje të mirë shëndetësore, për çka kryhen edhe kontrolle mjekësore
• Jurist i diplomuar me mbarim të arsimit të lartë prej katër vjetëve në studimet juridike me mesatare së paku 8 ose të jetë jurist i diplomuar me 300 kredi sipas EKTS, me mesatare së paku 8.
• Ta ketë të kaluar provimin e jurispodencës në Maqedoninë e Veriut
• Aktivisht ta njohë njërin prej tre gjuhëve të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht dhe gjermanisht)
• Punë praktike me kompjuter
• Të ketë reputacion, integritet për kryerjen e funksionit gjyqësor dhe të posedojë veçori sociale për kryerjen e funksionit gjyqësor, për çka zbatohen teste për integritet dhe test psikologjik.
• Shtesë: Për Gjykatë në gjykatën Supreme mund të zgjedhet personi i cili ka përvoje pune së paku gjashtë vjet pa ndalur stazh gjyqësor në Gjykatën e Apelit deri në momentin e paraqitjes për zgjedhje dhe në vitin e fundit është vlerësuar me notë më të lartë pozitive, në krahasim me kandidatët tjerë.