Sa e vogël qenkësh kjo botë

Në atë dhomë të rregulluar allaturka, mbretëronte një qetësi shqetësuese. Ai, pa përfunduar kaptinën e fundit të romanit të Kadaresë, “Kronikë në gur”, mbylli kopertinat e librit, duke mos e lëvizur nga vendi. Thellë në shpirt kishte një parandjenjë ndjellakeqe që s’kishte kurrfarë justifikimi, të cilën nuk arriti ta flakë jashtë dhe as ta mbërthejë brenda tij. Doli në rrugë me këto preokupime të pashpjegueshme, që të lirohej nga ky opsesion të imponuar kozmik. Rrugët e lagjes ku bënte jetë me familje ishin boshatisur nga vapa e madhe, në pikë të ditës. Qyteti, rrëzë bjeshkëve, sikur kishte rënë në gjumë, në mungesë të flladit të zakonshëm që vinte në orët e mbrëmjes, me ledhatimin e erës që lëshohej në rrafsh.

Mentor Kurshumliu, ky djalosh nga lagjja me rrugë të boshatisura, ishte një normalist që përgatitej për profesionin e mësuesisë, por kishte edhe shumë ëndrra të tjera për ardhmërinë e tij. Këto ëndrra që ishin thelluar në vizionin e tij i trazoi një britmë. Ktheu kryet, kur pa që dikush po e ndiqte nga pas. Sapo u takuan shikimet, njeriu që e përcillte bëri shenjë me dorë dhe me mimikri fytyre, që t’i afrohej. Ky u step për një moment, pastaj iu afrua këtij njeriu enigmatik, i cili, pa u vonuar, i pëshpëriti diçka në vesh. Mentori i ngriti të dy duart nga pjesa e prapme e kryes, deri në lartësinë e trurit të vogël, pastaj u sul në drejtim të Xhamisë së vjetër, kaloi shtëpinë e shokut të vet dhe u ndal para derës së një ahuri, që ishte objekt përcjellës i asaj shtëpie. Këtë rrugë e bëri me hapa të shpejtë, saqë njeriu enigmatik nuk e mbërrinte dot. Në derën e ahurit ishte ngjitur një afishe, e shkruar në letër të bardhë, me tush të zi. Pa u hamend asnjë sekondë, Mentori me dy gishta shkoqi atë afishe dhe e përplasi për toke, duke u larguar nga vendi i ngjarjes.

Kaloi një natë përplot shqetësime, saqë e zuri gjumi në orët e mëngjesit, kur më ishte lodhur truri dhe nuk ishte në gjendje të mendojë. Pa mbushur orët e pushimit, për çka kishte shumë kujdes, sepse konsideronte që gjumi është gjysma e shëndetit, Mentori u zgjua nga një trokitje e tmerrshme e derës. Kur e hapi, doli para syve një siluetë polici: “Duhet të vish në stacion!”, – urdhëroi shkurt. Ai e kishte neveri ndërtesën e policisë. Madje, kur duhej të nxirrte ndonjë certifikatë apo kartën e identitetit, ngushtohej pse ishte i detyruar të trokiste në ato dyer. Si do t’ia bënte tash?

Ecte rrugës për në stacionin e policisë që gjendej pranë një lumi, duke përsëritur më vete: “Dhoma numër 77…dhoma numër 77!”. Në zyrën e pranimit, një polic i tha që ta ndiqte. Hipën në katin e tretë, hapi derën e zyrës dhe i tha: “Ulu dhe prit…!” Mentori priti afër dy orë e askush nuk hyri në atë zyrë. Kishte kohë të mendojë për shumë punë dhe të bëjë një dialog të ashpër me vetveten. Më në fund, hyri një person pa uniformë. I ofroi një cigare, të cilën ky e refuzoi. “Atëherë, të kalojmë në punë!”, – hapi gojën ky inspektor policie, duke shtuar: “Ki kujdes, këtu edhe muret kanë vesh!”. Pastaj vazhdoi me vrazhdësinë e tij prej agjenti: “A e di pse ke ardhur këtu?-pyeti. Ky si nga pushka: Po e di, kam grisur një afishe! Jo, tha inspektori! Mentori hapi sytë nga habia. Për çka atëherë më paskan thërritur këtu, bluante mendjen. Inspektori, në stilin e akuzave me sajesë, me një zë të vrazhdë i tha: “Ti, bandit, ke shkruar afishe dhe ke ngjitur për muresh…!” I pandehuri mohoi, pothuaj, një mijë herë: “Jo, jo, jo…! Ky inspektor shkoi, erdhi një tjetër: “Jo dhe jo…!”, ishte këmbëngulës Mentori. Pas gjashtë orë qëndrimi liruan të shkojë, me kusht që të paraqitej një herë në javë.

Kur ndodhën demonstratat popullore në atë qytet, ky sërish kishte përjetuar shqetësime nga inspektorët. Dikur i plasi filmi, siç kishte shprehi të thoshte në biseda me shokë. Netëve të gjata mendonte për arratisje nga ky vend, sa më larg aq më mirë. Një ditë, pa pritur, njerëzit e lagjes kishin mësuar se Mentori ishte tretur nga vendlindja për një jetë më të mirë në një vend tej oqeanik. Ditë të vështira, si çdo fillim për emigrantët, por gjymtyrët e Mentorit ishin liruar nga ato mengenetë e regjimit atje në vendlindje. Ishte qetësuar edhe fizikisht edhe psikikisht.

Mentori në vendin e premtimeve të mëdha filloi të shoh ëndrra të bardha. Sa më të bardha ishin, aq më shumë rritej mallëngjimi për vendlindjen. Një ditë, pas shumë vitesh, vendosi të kthehet në vatrën ku lindi e kreu shkollë të mesme. Një dilemë e brente në shpirt: a thua më kanë harruar shokët, miqtë e farefisi. Kur shkeli në tokën e vendlindjes, u befasua këndshëm nga pritja madhështore dhe shoqërimi. Ishte çmallur me plotë kuptimin e fjalës, gjatë ditëve sa qëndroi në vendlindje, ditë që ishin vetëm numra në pakësim.

Një ditë, para se të braktiste për herë të dytë vendlindjen e të kthehej atje në anën tjetër të botës, kishte rastisur në pazarin e madh të qytetit. Duke shëtitur tezgave përplot me pemë dhe perime, i shastisur nga një furnizim kaq i mirë, në rradake i erdhi përmbajtja e listës së artikujve që duhej të blinte, ato që mungonin në shtetin që bëri atdhe të dytë, meqë i kishte ruajtur disa ceremoni të kënaqësisë nga vendlindja, sikur që ishte përgatitja dhe pirja e çajit të zi, të cilin në vendlindje e quanin me një emërtim të pakuptimtë – “çaji i rusit”, ndonëse ai çaj vinte nga Lindja e largët.

Kaloi disa tezga me çaj, duke marrë në grusht e nuhatur erën që kundërmonte, sepse ndonëse larg vendlindjes, ishte një merakli i vërtetë i pirjes së çajit orëve të pasdites. Dikur vendosi të blejë, me bindjen se kishte zgjedhur llojin më të mirë. Përballë, shitësi ambulant e shërbeu me buzëqeshje. “Prej nga jeni”, – shkrepi një pyetje të papritur shitësi, duke hetuar se ky kishte një shqipe karakteristike, sepse nuk kishte arritur ta fsheh diksionin anglez që e kishte mishëruar në gjuhën amtare, atje ku flitej anglishtja. “Jam prej këtu, madje jam qytetar i vjetër…!, iu përgjigj Mentori. “Të prezantohem”, tha shitësi, duke ia zgjatur dorën dhe vazhdoi: “Quhem Dren Limani, jam arsimtar i gjuhës shqipe!” “Po pse je këtu, në këtë pazar, pasi që ke një diplomë për punë?”, – zgjoi kërshërinë e Mentorit. “Kjo është një histori e gjatë…”, ia ktheu, duke i renditur me estetikë artikujt në tezgën e tij. Më trego, të lutem, ç’ka ndodhur?”

Dreni fërkoi flokët me dorën e djathtë, sikur deshi të marrë kurajë për të shpalosur zemrën para një myshteriu të panjohur, për të cilin, në mënyrë intuitive kishte fituar një besim të fuqishëm. Pasi kërkoi falje që ia merr kohën e çmuar, nisi rrëfimin e tij: “Kam vuajtur shumë, mbeta pa punë dhe u kapa këtu, i lidhur për tezge…Isha nxënës i shkollës së mesme. Disa shokë, që kishim lexuar do romane revolucionare, të frymëzuar me patriotizëm rinor, formuam një organizatë ilegale. Punë e parë që shtruam para vetes, ishte ngjitja e afisheve në qytet. Një afishe të tillë, me përmbajtje – siç e quanin njerëzit e regjimit – armiqësore, kisha shkruar dhe ngjitur në një derë të një ahuri afër Xhamisë së vjetër…!” “Prit, prit…!”, ia ndërpreu rrëfimin Mentori, për të shtuar: “Mos ishte një afishe ku shkruante: “Çlirohuni njëherë e përgjithmonë o ju trima shqiptarë?!”.

Dreni u step, iu kyç goja, zuri të belbëzojë; si ishte e mundur që ky ta dijë përmbajtjen e afishes që e kishte shkruar dhe ngjitur në mur para shumë vjetësh…!? “Po si…”, belbëzoi në vete. “Po, atë afishe që e kishe shkruar dhe ngjitur ti, kisha shkoqur unë, mos të pësonin pronarët e asaj shtëpie që i njihja, për çka jam keqtrajtuar me vite në polici, derisa nuk u arratisa nga vendlindja, duke shkuar atje nga shkonin sytë dhe këmbët…!”

“Sa e vogël qenkësh kjo botë!”, – pëshpëriti Mentori, duke u larguar.

Ismail ARSLLANI

 

Lajme të ngjashme

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button