Kriza e koronës dhe qëndrimi në shtëpi u dha “goditje” grimcave PM-10 dhe dyoksidit të sulfurit në Shkup

Fillimi i aplikimit të orës policore më 22 Mars të këtij viti për shkak të epidemisë së koronavirusit nuk sjell vetëm një lajme negative. Ulja e vëllimit të punës së objekteve industriale dhe eksporti i zvogëluar i automjeteve nëpër Shkup gjatë javëve të fundit e ka zvogëluar edhe emetimin e grimcave PM-10 dhe dyoksidit të sulfurit në kryeqytet, raporton Meta, përcjell Portalb.mk.

Për disa ditë me radhë, Qendra për Menaxhimin dhe Kontrollin e Trafikut në Shkup qysh në mëngjes njofton se ka frekuencë ndjeshëm të zvogëluar të automjeteve në rrugët e Shkupit. Ora policore u rrit nga 8 orë në ditë deri në ndalime tërë-ditore të lëvizjes së popullatës gjatë fundjavës. Sidoqoftë, stacionet matëse të Ministrisë së mjedisit jetësor dhe planifikimit hapësinor në Shkup nuk janë ndalur me matjet, kështu që ato i tregojnë emetimet e grimcave PM-10 dhe SO2 në ajër.

“Meta.mk” nga faqja e internetit për cilësinë e ajrit në vendin e Ministrisë së mjedisit jetësor dhe planifikimit hapësinor i nxjerri të dhënat për ndotjen e ajrit në disa lokacione në Shkup për periudhën nga 22 Mars deri në 14 Prill 2020 dhe i krahasoi këto të dhëna me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Krahasimi i të dhënave te Rektorati për vitin 2020 kundrejt atyre të vitit 2019:

Një nga lokacionet me frekuencën më të lartë të automjeteve në Shkup është kryqëzimi në Rektorat. Në kulmin e krizës së koronës, përqendrimi mesatar ditor i grimcave toksike PM-10 për periudhë prej 8 ditësh ishte rreth ose mbi kufirin e 50 mikrogramëve të lejuar për metër kub. Në të kundërt, vitin e kaluar kishte 12 ditë në të njëjtën periudhë kohore në të cilën përqendrimi i grimcave PM-10 ishte rreth ose mbi kufijtë e lejuar.

Krahasimi i të dhënave në Karposh për vitin 2020 kundrejt atyre të vitit 2019:

Sipas matjeve në dispozicion nga stacioni matës në Karposh, për 24 ditët e kaluara e përllogaritëm  sa ka qenë përqendrimi mesatar të grimcave PM-10. Përqendrimi i këtij ndotësi në ajër për periudhën nga 22 Mars deri në 14 Prill të vitit 2020 ka qenë mesatarisht 35.76 mikrogramë për metër kub në ditë, ndërsa për të njëjtën periudhë të vitit të kaluar ai arriti në 37,39 mikrogramë për metër kub.

Prania e dyoksidit të sulfurit në Karposh për vitin 2020 kundrejt vitit 2019:

Për territorin e Karposhit, janë fituar dallime shumë më të mëdha në prani të dyoksidit të squfurit. Prania e SO2 në ajër në këtë vend gjatë krizës së koronës ishte mesatarisht 0.31 mikrogramë për metër kub në ditë, ndërsa vitin e kaluar në të njëjtin vend për periudhën 24-ditore, janë matur mesatarisht 0.79 mikrogramë për metër kub në ditë. Përqendrimet mesatare ditore të dyoksidit të sulfurit në ajër në të dy periudhat janë shumë më poshtë se vlera mesatare ditore e lejuar prej 125 mikrogramë për metër kub dhe Shkupi nuk ka asnjë problem me këtë gaz mbytës, por krahasimi tregon se prania e SO2 zvogëlohet gjatë lëvizjes së zvogëluar të operacionet e popullsisë dhe industrisë.

Ajo që do të jetë veçanërisht interesante për tu përcjellë në periudhën në vijim është matja e ndotjes së ajrit gjatë ndalimit tërë ditor për lëvizje të popullatës. Të dhënat për stacionin matës në Rektorat tregojnë se fundjava e parë pa asnjë lëvizje të automjeteve kaloi me një përqendrim të grimcave PM-10 nën kufijtë maksimalë të lejuar. Të Premten, 11 Prill, përqendrimi ditor i grimcave PM-10 ishte 57.21 mikrogramë për metër kub, të Shtunën, 12 Prill, ajo ra në 29.90 mikrogramë për metër kub, ndërsa të Dielën, 13 Prill, ishte 31.57 mikrogramë. për metër kub.

Grimcat e dëmshme PM-10 emetohen nga gazrat që shkarkohen it nga automjetet, por ato janë gjithashtu rezultat i ngrohjes së shtëpive, djegies së mbeturinave, proceseve industriale dhe zjarreve. Dyoksidi i sulfurit zakonisht lirohet nga djegia e qymyrit, por paraqitet edhe si rezultat i transportit dhe proceseve industriale.