Hulumtimi nga Metamorfozis për reformat në media: Pritshmëri të mëdha – arritje të vogla
Gjendja me mediat në sektorin e reformave ka ngecur në gjysmë të rrugës, ndërsa media e vendit përballet me rrezikun e një kapjeje të re siç e kishim ne deri në vitin 2015/16, kryesisht për shkak të rrezikut të varësisë nga paraja publike, transmeton Portalb.mk.
Kjo është theksuar në sondazhin e fundit mbi njërën nga kërkesat kryesore që i vendos BE për anëtarësimin e shteteve aspirantë, e të cilin e realizoi Fondacioni për internet dhe shoqëri “Metamorfozis” nga Shkupi në shkurt 2020.
Arritjet kryesore janë në fushën e sigurisë së gazetarëve, transparencës së institucioneve qendrore, qasjes në informacione publike dhe vetë-rregullimit. Por, kjo sigurisht është pak për të mbuluar dobësitë ose pasivitetin që grupohen kryesisht në katër fusha:
- Mungesa e strategjisë për zhvillimin e sektorit të mediave dhe mungesa e qëllimit për një gjë të tillë, së paku në nivelin verbal të aktorëve politikë;
- Servis i pareformuar publik RTM dhe Agjenci rregullatore e pareformuar për media, megjithëse ndryshimet legjislative janë siguruar që në vitin 2018;
- Mos konsekuencë e vullnetit politik të të gjithë aktorëve politikë relevantë si në qeveri ashtu edhe në opozitë për t’u distancuar plotësisht nga qëllimi për të ndikuar në politikën redaktuese të mediave. Me ç’rat instrumenti më “lehtësues” është paraja publike, dhe veçanërisht financimi i fushatave zgjedhore në media përmes miliona fondeve të Buxhetit të RMV;
- Kërkesë nga vetë media, radiodifuzerët e mëdhenj privatë, por edhe gazetat dhe portalet, që të marrin në mënyrë jo selektive fonde ose subvencione të tjera direkt nga buxheti, nga pushteti lokal ose nga ndërmarrjet publike ose ndërmarrjet aksionare në pronësi shtetërore ose të përzier.
Situata, theksohet në njoftimin e sondazhit, komplikohet edhe më tej me futjen e gjendjes së jashtëzakonshme në RMV më 19.03.2020, situatë në të cilën të drejtat dhe detyrimet si të njeriut ashtu edhe të subjekteve të tjera në vend janë shkurtuar ndjeshëm. Kjo situatë mund të ketë efekt të dyfishtë – autoritetet t’i përshpejtojnë reformat në sektorin e mediave, duke e kuptuar rëndësinë e tyre edhe më shumë, ose duke shkaktuar një hap prapa duke i ndarë gazetarët dhe mediat në “të pranueshëm” dhe të papranueshëm “, duke u kthyer vetë-censurimin, etj.”
Sondazhi i “Metamorfozis” bazohet në të dhënat që ishin në dispozicion deri në fund të shkurtit 2020. Është zbatuar në kuadër të projektit rajonal “Ballkani Perëndimor dhe procesit aderimit në BE: Aplikimi i kritereve politike të që e drejton Qendra për tranzicion demokratik nga Podgorica, Mali i Zi. Projekti mbështetet nga Ambasada e Mbretërisë së Norvegjisë në Beograd dhe nga Fondi Ballkanik për Demokraci, projekt i Fondit Gjerman Marshall ShBA. Sondazhin e plotë mund ta gjeni në faqen e internetit të “Metamorfozis” ose lidhjen e shënuar këtu.
