Hendek i madh midis kërkesës dhe ofertës në tregun e punës, vetëm 12 nga 100 studentë gjejnë punë
Rreth 80 përqind e numrit të përgjithshëm të vendeve të kërkuara në vit janë për vende të lira pune, jo vende punë si rezultat i rritjes dhe zhvillimit, transmeton Portalb.mk.
Ekziston një hendek i madh midis ofertës dhe kërkesës në tregun e punës, pasi vetëm 12 nga 100 studentë të cilët janë regjistruar në fakultet do të gjejnë punë sipas aftësive dhe njohurive të tyre. Kapërcimi i këtyre kushteve kërkon ndryshime në sistemin arsimor, masa, mësim praktik dhe përfshirjen e punonjësve në vendin e punës, e jo vetëm sjelljen e tyre në punë. Gjithashtu nevojitet edhe balancim i interesave të punonjësve dhe punëdhënësve si kusht për krijimin e vlerës së re të shtuar.
Këto janë pjesë e mesazheve të pjesëmarrësve të Sesionit të parë të ciklit të dytë të Grupit punues 2 (Politika sociale dhe punësimi – Kapitulli 19) i Konventës kombëtare për Bashkimin Evropian në Republikën e Maqedonisë së Veriut (KKBE-MK) në temën “Performancat e tregut të punës” : midis pritshmërie të punëdhënësve dhe punëkërkuesve (punonjësve) “.
“Duhet të respektohen si punëtorët ashtu edhe punëdhënësit. Interesat e tyre shpesh janë të ndryshëm, por është e domosdoshme të jenë të ekuilibruara dhe të harmonizuara. Bëhet fjalë për interesa të ndryshme, por nga ana tjetër ato edhe mbulohen mes veti në krijimin e një vlere të re. Ekziston një mospërputhje midis ofertës dhe kërkesës për punë dhe kjo kërkon harmonizim, veçanërisht në fushën e arsimit, ndërsa punëdhënësit duhet të jenë partnerë, të investojnë”, tha Jovan Pejkovski, profesor në Fakultetin Filozofik në UKIM.
Drejtori kryesor ekzekutiv, Maqedonia 2025, Nikica Mojsovska Blazhevski, thotë që sipas informacioneve që janë në dispozicion nga çdo 100 studentë të regjistruar, 12 do të gjejnë punë që i përshtatet kualifikimeve të tyre.
“Për të kapërcyer këtë situatë, nevojiten kurrikula fleksibile në institucionet arsimore dhe shkollat profesionale, që do të thotë se punëdhënësit do të përfshihen në zhvillimin e kurrikulave. Gjithashtu duhet të përmirësojë informacionin që të rinjtë i marrin kur vendosin se çfarë do të studiojnë, të rrisin mësimi përmes punës dhe komponentës praktike, si dhe të zhvillojnë më tej shërbimet e Agjencisë për punësim”, tha Mojsovska Blazhevski.
Ajo thotë që sistemi arsimor dhe trajnimet deri më tani nuk i ka dhënë efektet e dëshiruara, përkatësisht nuk po krijojnë forcë pune të gatshme për tregun e punës. Një nga zgjidhjet e pakta është edhe fillimi i aplikimit të sistemit të arsimit dual, i cili, nëse dëshmohet të jetë efikas, duhet të aplikohet më gjerësisht.
Risto Ivanov, kryetar i Shoqatës për biznese dhe konsulentë “Kreacija”, thotë se çdo vit ka nevojë për 18.000 punësime të reja ose për të mirëmbajtur punët ekzistuese dhe se midis 6.800 dhe 8,000 vende pune janë rregullisht të pa plotësuara.
“Rreth 80 përqind e numrit të përgjithshëm të vendeve të punës që nevojiten çdo vit është për vende të zbrazëta të punës, e jo si rezultat i rritjes dhe zhvillimit”, thotë Ivanov.
Ai shton se ekziston mosbesim midis punëdhënësve dhe punëtorëve, prandaj, sipas tij, është e domosdoshme të përcaktohet saktësisht se çfarë do të punojë personi i papunë me marrëdhënie të qarta dhe kontrata të nënshkruara. Në atë mënyrë, thotë Ivanov, atyre do t’iu ndihmohet jo vetëm për të punësohen, por edhe të dinë se si do të fitojnë gjatë punës.
“Kjo do të thotë të përfshihen në punë, e jo thjesht të sillen deri te vendi i punës. Rekomandimi për punëdhënësit është jo vetëm të fitojnë ndonjë punonjës, por edhe të investojnë së paku 3 deri në 9 muaj për ta udhëzuar në punë, siç është në vendet e BE-së, ku të gjithë udhëzohen në punë dhe kanë shans për të përparuar në atë organizatë”, tha Ivanov.
Problematikë për tregun e punës janë edhe pagat e ulëta, të cilat, sipas tij, nuk janë rezultat i aftësive të ulëta, por i produktivitetit të ulët, jo për shkak të punëtorëve, por për shkak të mënyrës se si të gjithë punëdhënësit i përdorin rezultatet e tyre. Gjithçka që humbet në burime të tjera. qoftë ajo pajisje apo përmasa e madhe, thotë ai, në fund barra hidhet te punonjësit. Problem më i madh se paga e ulët, sipas tij, është pasiguria se sa mund të rritet ajo më shumë se paga më e ulët.
