Banorët e Shtukës paralajmërojnë: Nëse e hapin minierën Illovica, për ne s’ka jetë këtu

Është mesditë. Përpara dyqanit të fshatit Shtuka, nën shpatet e malit Ograzden, janë mbledhur rreth pesëmbëdhjetë njerëz, kryesisht të moshës së mesme dhe të moshuar. Të rinjtë janë në punë, në shkollë, si dha ka mjaft që kanë shkuar në kurbet. Ky është një nga tubimet kryesore në të cilin temë kryesore, në të vërtetë e vetmja temë, e bisedës është miniera Llovica që, siç sqarojnë ata, e mban emrin fshatit fqinj ndonëse tërësisht bie në rrethin e fshatit Shtukë, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.

Popullsia merret me bujqësinë, prodhojnë duhan, thonë se dikur kanë qenë më të mirët për cilësinë e duhanit, specit, sidomos feferonave, domateve.  Sot është varfëri, shtojnë ata, sot është vështirë të punohet toka, nëse nuk mbledhim kërpudha nga mali për t’i shitur, njerëzit nuk do të kishin para për të kryer punët në fushë.

“Frutat e malit, duhani dhe produktet e serave na kanë ushqyer deri më tani, sepse ishin produkte të pastra, me cilësi të lartë prandaj edhe kërkoheshin. Por me minierën, kush do të blejë produktet tona në të ardhmen?” pyesin banorët.

Me minierën, për ne do të vjen shkatërrim!

Banorët nuk e dinë saktësisht se kur për herë të parë kanë dëgjuar për minierën, por dinë se në rajonin që në kohërat e lashta njerëzit kanë gërmuar për të gjetur ar, por që nuk kanë gjetur dot. Disa thonë se dhjetë vjet më parë ka pasur njoftime në gazeta dhe stacione televizive që rajoni i tyre kishte ar dhe bakër dhe se në të ardhmen do të hapej një farë miniere, por asgjë të saktë.

“Kur kam ardhur nga” Euromax Resources “, na thanë se xehja që do të nxirret do të bartet përmes hekurudhës deri në Buçim për ta përpunuar. Kjo edhe nuk na u duk aq e rrezikshme, ndërsa ne këtu s’kemi njohuri të xehetari dhe nuk kishim kundërshtime. Më pas na thanë se xehja do të bartet me kamionë në Bullgari. Edhe këtë e gëlltitëm disi. Por, pasi i pamë studimet u bë e qartë se xehja gjendet në thellësi prej 600 metrash, xeheroren e planifikojnë prej te lumi i Illovicës, në lumin e Shtukës të bëhet një digë, ndërsa në mes të dy lumenjve, në vendin e quajtur Kraviçevë do të jetë fabrika për grimcuar, larë dhe pastruar xehen dhe se po në atë vend do të përgatitet koncentrati i xehes që pastaj do të dërgohet jashtë.

Kemi njohuri se, përveç bakrit dhe arit, në xehe ka dhe një përqindje të caktuar të plutoniumit. Paramendoni se çka do të thotë për ujërat nëntokësore, kur të fillojnë shpimet, minimet, nxjerrja e xeheve në të cilat toksina dhe elemente të rrezikshme, ndërsa krejt kjo do të shpëlahet këtu. Ata na thonë se diga nuk do të lejojë ato ujëra të arrijnë në fshat. Ne s’jemi shkencëtarë, por e kemi logjikën e shëndoshë dhe kur të hapin një herë malin dhe të fillojnë të shtresojnë toksinat,  kthim mbrapa s’ka, do të jetë shkatërrim! “, na sqaron Illço Malinov, i cili në këtë rajon njihet si luftëtar kundër hapjes së minierës.

Fshatarët thonë se diga e mbushur me shtresa toksike do të jetë, në plotë kuptimin e fjalës, mbi kokat e tyre, vetëm 500 metra nga shtëpitë e tyre.

“Në botë edhe diga shumë më të ulëta, me mbetje minerale, janë rrënuar dhe kanë shkaktuar katastrofa të tmerrshme, duke përmbytur vendbanimet, duke vrarë njerëz dhe duke shkatërruar çdo gjë përpara. Në vitin 1934në Shtukë ka pasur një përmbytje katastrofale me ç’rast janë shkatërruar shtëpitë dhe ka pasur viktima dhe fshati ende e mban në mend atë tragjedi. Ne, dy mijë banorët këtu, jemi të parët që do të goditen, nën ne është fshati Sushicë me 2.000 banorë dhe e gjithë fusha e Strumicës. Diga është një kërcënim për shëndetin dhe sigurinë, ndërsa ku janë toksinat në tokë dhe ujë, ku është pluhuri, zhurma, shpërthimet, qindra kamionëve që ditë e natë do të qarkullojnë nëpër fshat? Për ne s’ka jetë nëse hapet miniera e Ilovicës!”, zëshëm thonë fshatarët flasin me të cilët biseduam, duke u përpjekur ta shpjegojnë rrezikun e digës së ardhshme dhe deponisë për mbetjet e xeheve.

Ari dhe helmet nga barku i tokës

Pasi kemi mësuar se çfarë do të bëhet saktësisht, ne s’mund të qëndrojmë të qetë, thonë ata, duke shtuar se edhe në Ilovicë janë me të njëjtin mendim.

“Një numër i vogël u mashtrua nga përrallat “Euromax Resouces”, se nuk do të përdoret cianid dhe acid sulfurik, sepse ata shpresojnë të punësohen në minierë, prandaj tani shkojnë rreth-e-rrotull duke thënë se miniera duhet të hapet, por ata janë një furgon me njerëz dhe ne i dimë se cilët janë. Ja, i presim këtu, le të vijnë dhe le të thonë ata që kanë për të thënë” thonë banorët.

Ata shpjegojnë se në afërsi të lokacionit të planifikuar të minierës është vendi Gjupka, ku rreth njëqind vjet më parë janë bë shpime.

“Edhe sot në afërsi të shpimeve nuk ka jetë, e tërë bimësia është shkatërruar. Një banor vendas, duke pretenduar se toka nga shpimet mund të jetë e dobishme, e ka marrë dhe e ka derdhur në tokën së vet për të shkatërruar metilin. Dhe sot e kësaj dite në këtë fushë nuk rritet as bari, as nuk kalon bagëtia. Pra, aq shumë toksike është toka e marrë nga barku i tokës!

Rreth tre vjet më parë, erdhën për të bërë shpime buzë kodrën ku po e përgatitnin minierën. Dheu i nxjerrë nga puset vendi qëndroi hedhur gjithandej nëpër vendin ku ata punonin … ra një shi i madh, balta u derdh përreth dhe depërtoi në akumulimin që e furnizon fshatin me ujë të pijshëm. Menjëherë pas shiut, të gjithë peshqit në rezervuar kishin vdekur! Kur e pyetën ministrinë përse kishin vdekur peshqit, na u përgjigjën – s’kanë pasur oksigjen, niveli i ujit kishte qenë i ulët, prandaj edhe kishin vdekur. Epo, tani niveli i ujit është edhe më i ulët , por peshqit janë në rregull nuk u mungo,” thonë banorët për “Meta.

A ka një minierë më të madhe ari se toka jonë pjellore?

Rrezik tjetër që ata theksojnë është se të gjithë banorët pinë ujë nga akumulimi. Më së shumti janë të brengosur për fëmijët.

“Ose ne mund edhe të vdesim, me rëndësi është që hapur miniera!” bërtet me zemërim një nga banorët.

“Askush nuk na garanton se toksinat nuk do të depërtojnë në ujërat nëntokësore prej ku pimë ujë tani, me të cilin i vaditim arat tona, i japim bagëtisë. Nëse ato ndoten, në të gjithë do të duhet të largohemi prej këtu. Por ku?” pyet Atanas Ivanov, i shoqëruar në mbledhje me djalin e tij, fillorist.

“Unë kam tre djem, kam shtëpi, jetë të mirë në fshat, dhe ardhmërinë e tyre e shikoja këtu, në Shtukë. Por nëse hapet miniera, për ne s’do të ketë më jetë këtu. Vallë duhet të helmoj fëmijët e mi? ” shton ai.

Argir Georgiev thotë se prodhon lakër dhe i pyet ata që vendosin për minierën, vallë ka minierë më të madhe të arit se kjo tokë pjellore?

“Nesër, kur me kamionin tim do të sjellë lakra në tregun e Shkupit, konsumatorët do të më pyesin se prej ku e kam mallin. Nga miniera e Ilovicës? Jo faleminderit, do të thonë ata. Dhe si të zemërohem kur e di se çfarë ndotësi do të jetë miniera. A ka një vlerë më të madhe se ushqimi i shëndetshëm, i pastër dhe me cilësi, për çka gjithmonë na kanë njohur ne, nga fshatrat e Strumicës? Pse të shkatërrojë diçka që për shekuj ka ekzistuar dhe do të ekzistojnë, për diçka që do të punojë një dekadë ose dy dhe pastaj do të mbyllet, duke lënë pas një djerrinë? “, thotë Georgiev.

Lajme të ngjashme

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button