KEQA

E hapi derën ngadalë, kurse dera vajtoi. Rrezja e diellit veror i ra në fytyrë dhe e shploi bukurinë e saj në këtë ditë të cilën e shponte vetëm një krrokamë korbi nga druri i selvisë, aty në kopshtin e bukur e të gjerë. E hapi edhe pak më shumë derën dhe drita ia zbuloi rrudhat.

“Hajde, hajde… Mirë se erdhe!… Hyn! Tash po e zgjoj Keqën. E ka zanat ai të flejë kështu ditën, pastaj rri gjithë natën. Sillet nëpër dhoma. Nganjëherë lexon, herën tjetër punon, rregullon diçka nëpër shtëpi”.

Keqën e kam të fisit, por moti s’kam qenë e ngushtohem që po ia zë kështu derën. Po s’kam kah ia mbaj. Më ka marrë malli për vendlindjen. E kam një ndjenjë se ajo po më fton. E këtu s’kam tjetër njeri të afërt, përveç Keqës. Hyj brenda, në korridorin e gjerë, kurse ajo, zonja e shtëpisë e hap edhe derën e dhomës së ndenjës. I kthyer nga televizori, mbështetur në krahun e djathtë – Keqa fle.

“O Keqë, çohu”! i thotë ajo me zërin e saj thuajse të padëgjueshëm duke e prekur butas në sup. “Çohu se na ka ardhur një mysafir”. Ajo si duket ma kishte harruar emrin, sepse nuk kishim komunikuar me vite. E shoh se ajo mundohet ta gjejë emrin tim të shkretë, por nuk i shkon. Keqa vazhdon të flejë e herë pas herë gërhet. Fare nuk mund të lidhet me atë Keqën e këngës popullore, e cili vetë e shpartallon një çetë të askerëve turq, siç kishim dëshirë ta krahasonim dikur. Po as me atë Keqën e ditëve të rinisë. I duken tash të thella rrudhat në ballë, pa rruar është, kurse mjekrën dhe flokët – të thinjura. Zonja e shtëpisë më pyet për  fëmijët me emra të përgjithshëm:

“Fëmijët si i ke”? As emrat e tyre s’i kujtohen. Pastaj shkon në kuzhinë të ma bëjë një kafe e nga atje:

“Po si e ke plakën”?… Vajzën a e ke martuar”? E ngushtuar nga situata që u krijua, ajo përsëri e përsëri e zgjon Keqën. Më në fund ai zgjohet.

“O kusho, mirë se paske ardhur”! thotë ai i përgjumshëm.

“A e di kush është”?! e pyet gruaja që të ma zbulojë emrin.

“Po si s’e ditkam: Bardhi”! Pastaj çohet e më merr ngrykë.

Gruaja e sjell kafenë.

“Urdhëro kafenë, zotëri Bardh”! më drejtohet ajo me një dozë të lehtë triumfalizmi që ma zbuloi emrin.

“Sa fëmijë i ke o Keqë”? e pyes. Ai më shikon me një buzëqeshje fëmije në të cilën lexohet si në palimpsest një brengë e një pakënaqësi.

“Kam boll”… Gruaja largohet. Del në korridor e punon diçka. “Kam tetë djem e një vajzë”.

“Zoti ua dhëntë shëndetin”! i them unë. “Po a i ke në shkollë”?

“Jo… Moti i kam në Zvicër”.

Vapa bëhet e padurueshme. Nga dritarja e hapur dëgjohen harabelat e vendosur nëpër degë të drurëve dhe nëpër bar. Kur poetët, si Cvetajeva, flet për ngrohtësinë që ia fal asaj

afërsia me mjeshtrit e ndryshëm që i ka njohur, ka njëfarë nostalgjie që të bën për vete. Ndërkaq mua më hapet libri i kujtimeve i fëmijërisë dhe ngjashëm me poeten më imponohet një analogji për përjetimin e zërave dhe pamënive të fëmijërisë e të rinisë së hershme që na i falte asokohe natyra e paprekur dhe e bukur. E hedh shikimin jashtë, por përveç zërave të harabelave nuk ka asgjë nga ditët e fëmijërisë. Nuk është as mashna, as mani i madh, as qershia, as frashri. Të gjitha kanë mbetur vetëm në kujtesën time. Në vend të tyre ka ardhur kopshti “i importuar”, i gjelbër, por një blerim i huaj, në vend të trëndafilave erëmirë që çelnin rreth murit të vjetër – tash ka plot trëndafila pa erë, thuajse janë nga plastika.

Keqa çohet.

“Eh more kusho sa mirë ia paske bërë që ke ardhur! Më duket se njëqind vjet s’jemi parë”! Pastaj pimë kafe dhe flasim për hallet që na kanë ndjekur gjatë këtyre shumë viteve që s’jemi parë, flasim edhe për fëmijët.

“A të gjithë fëmijët i paske në Zvicër”…?

Po. Më duket se të thashë o kusho: të tetë djemtë dhe vajzën sugare. Të gjithë janë atje”.

A s’e ndale ndonjërin këtu?

“Ku ta ndal”? T’i kisha ndalur do të ishin detyruar të flenë në këtë shtëpi. Çfarë mendon, a mund të ketë vend për tetë burra të martuar? Dhe, do të ishin përlarë çdo ditë. Në varfëri ka vetëm grindje e mosmarrëveshje. Kurse Zvicra u krijoi kushte të bëjnë tetë shtëpi. I nxori nga pamundësia”.

Pasi e pimë kafenë, Keqa më më pyeti për fëmijët e mi. I thashë se i kam dy, një vajzë e një djalë, me shkollë janë, por punë s’ka. Keqa më ndoqi me kujdes dhe më tha:

“Zoti ua dhëntë shëndetin, se do t’i bëhet çarja pasi qenkan me shkollë”. Pastaj më ftoi të dalim pak jashtë. Shikoja – asnjë gjurmë s’e gjeja nga ajo që më ka mbetur në kujtesë.

“Edhe lumi qenka tharë, o Keqë”! i them.

“Vdiq ajo punë, lumin s’e kanë parë fëmijët të rrjedhë këtu me vite. Ka mbetur vetëm shtrati i tij i thatë”.

Ecim rreth lumit, dalim te kurtinat ku dikur mbillnim nga një shpore perime: qepë, hudhra, ndonjë fije çumrice e ndonjë kumak e lule syzeza.

Keqa ma ofroi kutinë me duhan.

“Urdhëro, thure një”.

M’u desh ta refuzoj, se e kisha lënë duhanin.

Ai e ndezi cigaren dhe pasi e nxori tymin kularë-kularë, më tha:

“Eh more kusho”!…

Nuk e d si se çfarë deshi të thoshte, kurse unë e pyeta:

“Ku janë kurtinat tona, Keqë”?

Ai buzëqeshi tharët duke e mbështjellë cigaren.

“A i sheh këto shtëpi, këto tetë shtëpi”? më pyeti. “Këtu janë kurtinat tona… Djemtë e mi kanë bërë shtëpi këtu. Të tetët nga një. I shikon të njëjta janë… Kurtinat kanë mbetur përfund tyre”…

Ishin shtëpi të bardha, të bukura, me kopshte, kurse nëpër lulet në mes të kopshteve kishin vënë kukulla – “Borëbardha e shtatë shkurtabiqët”. I mbylla sytë. Atëherë e dëgjova atë melodinë e mrekullueshme të fëmijërisë që na e falte blerimi i kurtinave. E mendoja veten me këmishë të grisur dhe me pantallona të shkurtra si vrapoja asokohe  në mëngjes duke u lagur në vesë. I zura të gjithë tingujt e fijeve të barit, të syzezave e të përroit që kalonte midis kurtinave tona të dikurshme. M’u mbush zemra me kumbimin magjik të blerimit të fëmijërisë. Të gjitha tonet u bashkuan në melodinë e bukur.

Kur i hapa sytë e zura Keqën të përlotur.

“Shumë shtëpi të bukura paskan bërë djemtë tu, o Keqë”…

“Po”… tha Keqa.

Ia pashë fytyrën të ngarkuar me brenga.

“Më duket se po mërzitesh, o Keqë”?!

“Po”… m’u përgjigj Keqa, kurse buza i dridhej si njeriut kur qan.

“E pse mërzitesh, o Keqë? Djemtë i paske në kurbet dhe  i paske të hairit. Paskan fituar mjaft. Paskan bërë plot para… Edhe ti qenke pasuruar”…

Keqa e futi dorën në xhepin e prapmë të pantallonave dhe e nxori një kuletë të madhe. E hapi atë dhe nxori një grumbull eurosh pesëqindëshe…

“Para”… tha,  para kam… Po s’i kam djemtë… S’e kam vajzën… Meqë s’i kam ata, s’kam asgjë! Me këto letra i kam këmbyer fëmijët e mi. Pastaj i hodhi paratë nëpër bar dhe ato nisi t’i marrë era e t’i shpërndajë nëpër bar, nëpër ferra, gjithkund.

Ç’më duhen këto të mallkuar para që më lanë pa fëmijë. M’i lanë këto shtëpi që më duken si varre.

“Hajde shkojmë në shtëpi se na pret buka. Bukë, krypë e zemër…”, thotë Keqa, kurse pikëllimi i tij është i lexueshëm edhe në fytyrë, edhe në zë.

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.