Integriteti, personaliteti, respekti dhe karakteri i njeriut!

Sot çmojmë fort njerëzit me integritet (që kanë integritet). Njeriun me integritet duan të gjithë ta kenë në familje, ta kenë komshi, ta punësojnë (së paku në kërkesën formale), ta kenë mik e bashkëqytetar. Por integriteti ka nevojë për dy shtylla të forta e jo të lehta për t’u pasur. E para është ajo që na shkon në mendje sapo përmendet shprehja “me integritet”: karakteri dhe ndershmëria. Shpesh e mbyllim këtu arsyetimin e të qenit me integritet. Por kjo nuk mjafton. Veç ndershmërisë duhet edhe dija. Ndershmëria dhe karakteri janë virtyte vetëm kur i fusin krahun dijes!

Çfarë është personaliteti?

Personaliteti mund të përkufizohet si një grup i organizuar dhe dinamik i karakteristikave të një personi. Fjala “personalitet” rrjedh nga latinishtja personalitet, që do të thotë maskë. Në mënyrë domethënëse, në teatër e Latine-flet botën e lashtë, maskë nuk është përdorur si një mjet komplot për të fshehur identitetin e një karakteri, por më tepër ishte një konventë të punësuar për të përfaqësuar ose typify që karakteri.

Shumë tipare njerëzore lidhen edhe me gjenetikën e individëve si për shembull sjelljet neurotike të cilat kanë lidhje me praninë e madhe të gjenit të serotoninës. Ajo që nuk dihet është mënyra se si tiparet e personalitetit ndikojnë në gjendjen shëndetësore të organeve të ndryshme të trupit edhe pse për këtë qarkullojnë shumë teori.

Çfarë është respekti?

Të jetosh në harmoni me të gjitha qeniet dhe objektet, pa qenë nevoja të bësh vlerësime pozitive. E keqja është e keqe dhe e mira është e mirë. Duke jetuar në harmoni me to i ke respektuar të dyja. Psh. Armiku që na dëmton është sinonim i të keqes, megjithatë duke harmonizuar veprimet dhe sjelljen tonë për kundrejt rrezikshmërisë së tij ne shfaqim respekt. Si të tillë ne i imponojmë respekt edhe armikut. Kur armiku nuk na respekton, atëherë ky është një tregues se ne kemi rënë moralisht dhe kemi humbur harmoninë me botën që na rrethon. Këtu më vjen ndërmend lufta athino-peloponese ku spartanët edhe pse dolën fitimtarë e respektuan armikun e tyre duke mos e asgjësuar atë krejtësisht.

Qytetshteti i Athinës e humbi përfundimisht luftën, lavdinë dhe prosperitetin e saj me 4o4 vjet para erës sonë, dhe mbas kësaj s’e mori më kurrë veten as lavdinë e dikurshme, por mund të kishte pësuar të njëjtin fat që pësoi Troja. Lakedhemonët (spartanët) i respektonin armiqtë ndaj dhe nuk i asgjësonin(shfarosnin) totalisht ata. Ata thjesht i dobësonin deri në atë masë sa të kishin kontrollin. Kjo njihet historikisht si meritë e tyre.

Kështu që respekti imponon respekt dhe si i tillë mund të bëhet shkas për miqësi të forta dhe të qëndrueshme. Nëse dikush nuk e vlerëson respektin tënd, atëherë kjo është e metë e tij dhe si pasojë ai e humbet vlerën por respekti për ekzistencën e tij si qenie qoftë edhe plot të meta qëndron por i kushtëzuar nga rethanat vetëmbrojtëse. Ajo e fundit “shpirtin ta qis” është shumë e ashpër dhe mizore dhe është barabartë me shfaqen e një të mete gjykimi të ashpër që veprimi i tij zbuloi tek karakteri apo qëndrimi yt. Respekt do të thotë ekuilibrim dhe harmoni me botën dhe qeniet që na rrethojnë. Psh. gjarpri dhe krokodili nuk bëhen kurrë miq, por respekti ynë për ta si qenie është detyrim moral ndaj botës (natyrës) dhe qenieve në përgjithësi. Çdo krijesë dhe qenie ka rolin e saj në jetë dhe botë. Thjesht padituria jonë na bën të pozicionohemi dhe gjykojmë gabim.

Çfarë është karakteri?

Karakteri i njeriut nënkupton veçoritë e tij psiqike (intelektuale dhe morale), sjelljet e tij, të shprehura këto në punë dhe në jetën e përditshme. Me një fjalë mund të thuhet se janë qëndrimet ndaj punës: qëndrim indiferent, përtac, i pakujdesshëm, apo qëndrim entuziast, iniciator, i kujdesshëm. Dhe qëndrimet ndaj njerëzve.

Kurse personaliteti nënkupton veçoritë e tij psiqike, sjelljet e tij, veprimtaritë e tij që e dallojnë atë person nga një tjetër. Për të joshur dikë duhet personalitet. Personalitet moral, intelektual dhe fizik. Një person me personalitet të diskutueshëm nuk mund të josh askënd. Dua të them se kur të tjerët vënë re tek ne se kemi një prirje për t’u dukur, jemi të pandershëm, jemi të pashoqërueshëm (të meta të rënda morale këto) atëherë ata jo që nuk do të na duan por do të na përbuzin. Një femër që ka një humor të gëzuar, rri e lirshme në prani të të tjerëve, ka një ndjenjë sakrifikimi, do të joshë qindra burra edhe nëse nuk është e bukur. Mjafton origjinaliteti. Biles femrat e bukura janë në disavantazh në prani të këtyre femrave. Sepse këto kanë një prirje shumë të fortë për t’u bërë interesante tipike, origjinale. Pra bashkë me këto më tërheqëse. Elementet pozitive të personalitetit janë gjakftohtësia (qetësia), vetëkontrolli i vazhdueshëm, besimi në vetëvete, origjinaliteti, ndjenja e realitetit, shpirti i humorit. Personaliteti nuk mund të fshihet. Nëse ke të meta të tjerët do të ta vënë re. Nëse nuk i ke cilësitë pozitive nuk mundesh t’i shfaqësh në marrëdhënie me njerëzit që të tjerët t’i ndjejnë ato. Napoleoni ja dedikon gjithë madhështinë dhe joshjen e tij faktit se realizoi plotësisht personalitetin e tij. Hitleri për pak sa nuk pushtoi botën sepse ushtronte joshje shumë të forta tek bashkëkombësit e vet, i sundonte ata. Edhe ju mund të fitoni një superioritet të tillë moral, intelektual dhe fizik që kushdo t’ju afrohet ta ndjejë këtë dhe të mos mund t’ju harrojë më kurrë.