SHPËRNGULJA

Rrinte pranë çupurit të vijës me ujë kristal që kalonte nëpër kopshtin e tyre në fshatin N. Ajo ishte një vajzë nja gjashtëmbëdhjetëvjeçare. Pikëllimi e kishte mbështjellë atë ditë shkurti. E shikonte të atin si hipte e zbriste shkallëve me letra në dorë. Pastaj erdhi e ëma me një govatë plot tesha dhe nisi t’i lajë te rrasa që ish pranë çupurit, si në çdo shtëpi të fshatit të viteve pesëdhjetë, ku gratë i lanin teshat duke i rrahur me lasë.

“Hë Dritë, xhi ban me nanën? Pse ije kshtau mërzitshëm? Xhit a puna?”

Drita e hodhi shaminë që e kishte lidhur. Vrapoi te nëna dhe e përqafoi.

“Oj nanë, une nuk du t’shkoj kurrkund. As n’Gjermani, as n’Suedi!
Nëna heshti. Drita u ul në një kërcunë që e gjet afër, kurse nëna ia lëmonte flokët duke i thënë me zë të shterur:

“Bija e nanës”… e përsëriti shumë herë këtë sintagmë. Tjetër fjalë nuk i dilte. Ndërkohë Drita e mendonte të atin të lodhur duke vrapuar për punë në botën e panjohur, nënën duke pastruar shtëpitë e huaja. Nuk e merrte dot me mend që prindërit e saj ta shpenzojnë jetën kështu. Pastaj e mendonte erën që kalonte nëpër gjethet e qershisë së tyre duke bërë një muzikë përrallore e që s’do ta dëgjonte në dhe të huaj, vajzat që vinin në mëngjes herët dhe e thërrisnin të shkonin në shkollë së bashku. Dhe…

“Oj nanë, ku shkoj baba me ato letra”? pyeti Drita për ha hapur bisedën.

“Po e din be bijë, sa herë ma t’kimi kallxau! Dum ta shesëm shpajn ene t’shkojmë pi ktau”.

“Une nuk du”… tha Drita.

Nëna ia lëmoi flokët edhe një herë, pastaj edhe fytyrën. Dora e nënës e zuri një pikë loti të vajzës kur ia lëmoi fytyrën. U ul pranë të bijës, ia ngjiti butas për mjekre dhe ia ngriti kryet.

“Taj qajke, zogz’e nanës”!… E shikoi të bijën. Pikëllimi në fytyrën e re ishte i lexueshëm.

“Oj nanë, çarshajnë s’ën e marrëm me vejti, as vinë çi gurgullon ngat dritares… si d’e lamë ktau derën e madhe, bafçen me lule sajzeza, murin me dorëzoja … Shoçet… Dhe…”

Kjo “dhe” ia hapi dyert e imagjinatës së hirtë edhe nënës: vërtetë si do ta linte varrin e vëllait të rënë në luftën e fundit, nënën e saj plakë, këtë shtëpi në të cilën i kishte paluar vitet e rinisë bashkë me betonin e vendosur në themele dhe me tullat në mure. Pastaj nënës i shkoi ndërmend se historia njerëzore është një skenë pasigurie, një skenë frike, të cilën s’e heqin dot as shekujt e as hapësira. Në qofshim këtu të pasigurt për një arsye, pasiguria është një hije që gjen ndonjë arsye tjetër që të ndjek kudo që të shkosh. Gjithkund një pasiguri do ta kesh, gjithkund ajo do të kërkojë të japësh një kurban nga vetja. Në atë çast iu kujtua gjuha, gjuha shqipe… “Edhe gjuhën duhet ta bëjmë theror”! mendoi. Sytë i dukeshin krejtësisht të zbrazur. Pastaj e shikoi të bijën. Ajo, bija e saj, do të zhytej ngadalë në detin e një gjuhe të huaj, kurse harresa do të hidhte me tona pluhuri mbi gjuhën shqipe, mbi atë gjuhë për të cilën prindërit i kishin thënë vazhdimisht se është e shenjtë, se është altari i atdheut. Mos o zot! Një zot e di a do t’i kujtohet altari i kësaj shtëpie?… Përnjëherë i erdh ta përqafojë të bijën, e shtrëngoi shumë dhe shtoi:

“Bija e nanës”… Ndërkohë rreth tyre u shfaqën harabelat që kërkonin ndonjë kokërr drithi ose ndonjë thërrmijë. Asaj iu duk se këndonin shqip. Pastaj ra një heshtje e thellë.

Pasditë. Hija e gjatë e qershisë ra mbi shtëpinë e vogël dhe ia shpupuroi mendimet. Pulat nisën të tërhiqen dhe t’i afrohen kotecit. Pastaj hijet nisën të zgjaten edhe më shumë dhe të denden. Nëna e hodhi lasën tutje, e mori të bijën për dore dhe u nisën drejt shtëpisë. Iu kujtua se i kishte lënë govatën dhe teshat. U kthye e mbuloi govatën me një copë llamarine dhe nënë e bijë hynë në shtëpi.

Pastaj erdhi babai.

“Shpaja nuk shajtet”! tha i mërzitur. “E kanë marrë vesht se na kimi vendos t’shkojm ene dun t’na e marrën pa pare. Duhet t’marrëm borxh”…

“Jo babë! Mos merr borxh! Unë nuk vaj, as ju s’u lëshoj t’shkojni”! tha Drita.

Babai u habit me guximin që tregoi e bija për herë të parë para tij. Njëherë u nxeh, por shpejt u përqendrua.

“Si thae bija jeme”? pyeti. Përgjigjja që mori në fakt ishte një ciceron që babanë “e mori për dore” dhe e shëtiti nëpër ambientin e blertë ku e kishte kaluar jetën. Kopshti qëndronte në mesin e kujtimeve të tij. Aty e shëtiste të bijën e vogël. Malli për ambientin tash u shtrua si një çarçaf shumëngjyrësh para tij. Dikur e pa veten me valixhe si del nga shtëpia dhe pas vetes të bijën duke qarë. Ai u kthye kah vajza e vuri dorën e tij të madhe në supin e vajzës.

“A shkojmë, a nuk shkojmë”? e pyeti të bijën.

“Nuk shkojmë!” iu përgjigj ajo dhe ia shtriu dorën të atit. I ati i shtrëngoi e shtoi:

“Nuk shkojmë”!

Natën Drita e dëgjonte muzikën e atdheut. E shtrirë në shtrat i mendonte ditët e shkollës. Pranverën që do të vinte ta stolisë kopshtin e saj, qershinë që do të çelte e bardhë, si do t’i hiqte këpucët e do të ecte nëpër kopsht duke ujitur lulet. Dhe… atë djalin e fqinjëve. Dhe, gjithkah e dëgjonte fjalën shqipe.

Pastaj e ndezi televizorin. Nexhmije Pagarusha me këngën “Baresha.

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.