(UPDATE) Përmes ekspansionit ndërtimor deri në uzurpim të shtëpive të të tjerëve

Një pjesë e banorëve të lagjes së ashtuquajtur Kolonia hekurudhore, e cila ndodhet në qendër të Shkupit (prapa Sallës Universale), tashmë katër vjet ballafaqohen me presion të fortë nga firmat ndërtimore të cilat dëshirojnë të ndërtojnë atje objekte banesore – afariste. Ata thonë se nuk mund t’i pranojnë ofertat e tyre të pavolitshme për shitjen e pronave dhe t’i vënë nënshkrimet e tyre në marrëveshjet që nuk i mbrojnë të drejtat e tyre.

Jemi shantazhuar nga investitorët, na ofrojnë çmime jashtëzakonisht të pavolitshme, nuk na japin zëvendësim adekuat, as kompensim me të holla, shpjegojnë qytetarët.

Ish-udhëheqja e Komunës së Qendrës ka sjellë PDU-në e ri me të cilin parcelat ndahen në gjysmë, pa marrë miratimin me shkrim nga të gjithë banorët e kësaj lagje, e njohur si Kolonia hekurudhore. Ka tri parcela të diskutueshme pas ndryshimeve të fundit në planin e detajuar urbanistik, që janë bërë në fund të vitit 2012. Pas inspektimit të PDU-së në shkollën fillore “J. H. Pestaloci”, njëra prej banoreve të kësaj lagjeje në Komunën e Qendrës ka parashtruar ankesë.“Kushtet që i ofron investitori janë të papranueshme për ne, ata janë vendosur në nënkulmin mbi ne, ky është viti i tretë dhe duan të na dëbojnë me forcë. Na ofruan një banesë në katin e gjashtë dhe 15.000 euro, por unë nuk pranova sepse nuk dua në pleqëri të jetoj në katin e gjashtë dhe t’ua lëshoj atyre katin e parë. Ata nuk më ofruan atë që e dua unë. Njëherë më përmbytën me ujë, njëherë në orën 10:30 në mbrëmje vidhnin energji elektrike dhe unë thirra policinë, në vend policia t’u drejtohet atyre, na thonë neve se pse i kemi thirrur. Unë u thashë të ma jepnin mua dy banesa nga 50 m² dhe unë do ta lëshoja banesën time prej 82m², “, tha Mare Stojkovska.“Ne të gjithë jemi për të zgjidhur këtë situatë, jetojmë këtu më shumë se 60 vjet dhe nuk duam që në mënyrë të tillë të largohemi nga shtëpitë tona. Ne jemi robër të pronave tona, megjithatë, mbetemi deri në fund që kjo të zgjidhet me marrëveshje dhe në mënyrë paqësore. Njëherë u pamë konkretisht me kompaninë Nova Gradba Dizajn dhe nuk na ofruan asgjë konkrete, por ata filluan me represione se do të duhet të lëshojmë pe, se do të na nxjerrin tjegullat qeramike, do të mbledhim rrobat, do të shkoni, të gjithë do të ju zhvendos dhe të ngjashme. Vinin edhe të tjerë dhe nuk mund të biem dakord, ne kërkojmë një kompensim përkatës“, shpjegon Liljana Simoska.
Pas ndarjes së parcelave dhe blerjes së tokës njësoj si përdoruesit e dikurshëm të shtëpive, kompania ndërtimore Nova Gradba Dizajn fillon të hyjë në parcelat dhe të bëhet pronar i një nënkulmi. Nova Gradba Dizajn është vendosur pikërisht në nënkulmin e shtëpisë në të cilën jeton Mare Stojkovska me familjen e saj.

“Unë pashë se nga këto tri parcela janë formuar gjashtë parcela të reja. Siç më kanë informuar nga komuna, ndarja e parcelave, sipas asaj që është e regjistruar në arkiv, është bërë me kërkesë të kompanisë ndërtimore Nova Gradba Dizajn“, shpjegon Biljana Sekulovska.

Pas ndarjes së parcelave, Ministria e Financave i ka lejuar banorët për të blerë tokën e tyre dhe me këtë nga përdorues bëhen pronarë të tokës.

Sekulovska shpjegon se ndarja e parcelave ka shkaktuar situatën që një nënkulm të shtrihet në dy parcela ndërtimore. Por, kompania ndërtimore Nova Gradba Dizajn arrin të blejë një pjesë të shtëpisë, përkatësisht pikërisht atë nënkulm. Siç thonë banorët e lagjes Kolonia hekurudhore, nga janari i vitit 2013 fillon shantazhi nga ana e investitorëve ndaj tyre, gjegjësisht ua ofrojnë opsionin e vënies së pronave të tyre nën hipotekë, pastaj u ofrojnë marrëveshje të papranueshme për ta dhe e ulin çmimin me çka nuk i lejojnë investitorët e tjerë për të rënë dakord me ta.
“Kjo zgjat që nga viti 2002 kur filloi privatizimi i tokës”,  thotë 70-vjeçarja Elena Mojsova, e cila ndërkohë ka humbur burrin e saj. Të gjithë investitorët ikin kur do të dëgjojnë për Nova Gradba Dizajn“, tregon Mojsova. Ajo thotë: Ne jemi të pambrojtur, kurse ata përdorin shantazhe.“Këtu ka lindur nëna ime dhe këtu ishte bërë ndarja fizike e shtëpive që ishin njëra pranë tjetrës, kjo do të thotë se pranë shtëpisë sime mund të ndërtohet një ndërtesë. Ata tani janë në nënkulmin, e kanë blerë atë. Unë kam 100 m², kurse ai më ofron 120 m², që do të thotë se nuk ka asnjë gjasë për një marrëveshje të pranueshme me kompaninë Nova Gradba Dizajn, duhet të vijë një tjetër investitor. Të gjithë investojmë në vendbanimet tona dhe kur dikush dëshiron ta heqë rehatinë tonë, duhet të na japë diçka plus. Më ofronte në lagjen Kisela Vodë, pastaj më ofronte një shtëpi në fshatin Sonje, kurse unë i jap atij një shtëpi në qendër? Të gjitha këto ishin biseda me gojë, nuk erdhëm në një marrëveshje. Tani për tani unë nuk shoh zgjidhje, veçanërisht me ata“, thotë Gorjan Stojanovski, djali i nënës e cila zotëron një shtëpi në lagjen Kolonia hekurudhore.

U përpoqëm të marrim një përgjigje zyrtare nga Nova Gradba Dizajn për të gjitha këto pyetje të pronarëve të shtëpive, nuk gjetëm faqen e tyre të internetit dhe nuk u paraqit askush në telefonin fiks, të cilin e morëm nga shërbimi 188. Pasi e vizituam zyrën e tyre në nënkulm në lagjen Kolonia hekurudhore, Marjan Toshevski u përgjigj nëpërmjet telefonit të tij celular. Na tha se nuk kishim të drejtë për të hyrë në kompaninë e tij, e as ta kërkojmë në telefonin e tij. Pasi e lutëm për një deklaratë zyrtare lidhur me pakënaqësinë e shprehur nga banorët e lagjes, ai na tha se është shumë i zënë, se tani ndërton tri ndërtesa në lagjen Kisela Vodë dhe se nuk ka nënshkruar asnjëfarë dokumentesh me njerëzit e lagjes Kolonia hekurudhore dhe prandaj nuk ka përse të bisedojë me gazetarët.

Sipas historisë së kompanisë, të lëshuar me kërkesën tonë nga Regjistri Qendror i RM-së, në fund të vitit 2012  kompania Nova Gradba Dizajn ka dërguar kërkesë për regjistrimin e kompanisë, në janar të vitit 2013 struktura e pronësisë është në duart e Maja Dimoskës dhe Stefan Toshevskit. Për gati dy vjet ekzistimi janë bërë disa ndryshime në strukturën e pronësisë dhe garniturën e udhëheqësve.

Në mars të vitit të kaluar, Maja Dimoska është larguar nga funksioni, kurse Marjan Toshevki (1972) bëhet udhëheqës me autorizime të pakufizuara, kurse Zoran Miovski është partner në kompani.

Në nëntor të vitit të kaluar, Dragan Kazanxhiski dhe Stefan Toshevski bëhen pronarë-themelues të kompanisë Nova Gradba Dizajn, kurse fshihet partneri Zoran Miovski. Atëherë për udhëheqës, krahas Kazanxhiskit, është vendosur njëfarë Ivona Rizinska nga Berova.

Në maj të këtij viti është regjistruar ndryshimi i fundit, me të cilin për udhëheqës janë vendosur: Stefan Toshevski(1994) dhe Dragan Kazanxhiski (1982), i cili për dallim nga Toshevski nga funksioni udhëheqës me autorizime të pakufizuara bëhet udhëheqës me kufizime, përkatësisht me urdhër të 5.000 eurove. Kurse Ivona Rizinska nga Berova (1991) është fshirë.

KUR INVESTITORËT BËHEN PRONARË

Taktikën e depërtimit si pronarë në parcelat kadastrale e përdorin edhe investitorë të tjera ndërtimorë. Në shembullin që vijon më poshtë shihet se në lagjen Kolonia hekurudhore njësoj ka vepruar edhe firma “Tim Inzhenering”.

Pastaj kanë vijuar oferta të cilat janë të papranueshme për pronarët e shtëpive apo kompensimet e ofruara ishin larg nga kompensimi përkatës.“Ajo odise me investitorët filloi 10 vjet më parë pasi blemë parcelën në të cilën gjenden pesë shtëpi. Njërën nga ato shtëpi e bleu firma “Tim Inzhenering”, e cila në kohën kur i blinim oborret, përkatësisht tokën tha se këtu ka në plan të ndërtojë një ndërtesë në përputhje me planin urbanistik dhe ata banorë që duan banesa këtu do të marrin banesa, kurse të tjerët do të marrin në një vend tjetër apo do të kompensohet pjesa e tyre, shtëpia e tyre, prona e tyre me para. Të gjithë ishim të lumtur për shkak se ato shtëpi janë të vjetra dhe datojnë nga vitet e njëzeta të shekullit të kaluar. Të gjithë parashtruam një kërkesë të përbashkët për blerjen e oborreve, sepse bëhet fjalë për një parcelë ndërtimore“, shpjegon Lidija Zorba, njëra nga pronarët e shtëpive.

“Sepse ne jemi pronarë të një pjese të parcelës, por ofertat nuk korrespondojnë me çmimin e tregut të tokës, e cila vlerësohet edhe nga ana e Komunës së Qendrës. Për shtëpinë time, përkatësisht vlerësimi i një shtëpie prej 70 m² dhe një oborri prej 208 m² është më shumë se 250 mijë, ofertën që e kam marrë ishte tri banesa nga 42 m², kjo ishte oferta e parë, pastaj vijojnë edhe shumë oferta të tjera me banesa prej 50-60 m² në një tjetër lokacion. Normalisht se nuk pranova. Në ndërkohë, unë u përpoqa për të sjellë edheinvestitorë të tjerë, si dhe pronarë të tjerë, të cilët thanë se ishin të gatshëm të paguajnë, por ata çdoherë hasnin në pengesë se këtu ka hyrë Tim Inzhenering dhe nuk dëshiron të largohet prej këtu“, shpjegon Lidija Zorba, njëra nga pronaret e shtëpive.

Një problem shtesë me të cilin do të ballafaqohen pronarët e shtëpive gjatë shitjes së pronave janë fletët e tyre të pronësisë, ku parcelat janë të ndara sipas pjesëve ideale, një dokument i cili nuk korrespondon me vendimin që e kanë marrë nga Ministria e Financave gjatë blerjes së tokës, ku është shkruar sipërfaqja e pronave. Siç u kanë shpjeguar nga Kadastra vendbanimeve të këtilla kolektive, edhe pse ato janë shtëpi, nuk u jepet një fletë pronësie me sipërfaqen, por secili është pronar i një pjese ideale të parcelës kadastrale. Gjegjësisht secili është pronar i një të shtatës nga afërsisht 800m². Në ofertat e deritanishme të kompanisë “Tim Inzhenering” ka shkruar se marrëveshjet e shitblerjes do të lidhen sipas pjesëve kadastrale, e pastaj ai si investitor do të paguajë sipas sipërfaqes së përcaktuar nga Ministria e Financave. Zorba shpjegon se në marrëveshjet të cilat do t’i nënshkruanin, do të duhet të qëndrojnë qartë dhe në mënyrë decide të gjitha gjërat me qëllim që të mos jenë të mashtruar.

KOMUNA E QENDRËS: DO T’I PËRMIRËSOJMË GABIMET

Për gjendjen në lagjen Kolonia hekurudhore është informuar edhe Komuna e Qendrës dhe të gjitha autoritetet kompetente. “Ata janë vazhdimisht të hapur dhe thanë se ishin të gatshëm të ndërmjetësojnë ndërmjet pronarëve të shtëpive dhe investitorit Nova Gradba Dizajn“, thotë Biljana Sekulovska pronarja e një prej shtëpive.

SKUP ka dërguar pyetje deri në Komunën e Qendrës: Si komuna do t’i ndihmonte këta njerëz? A ka raste të tjera të tilla në komunë?
A është e mundur që Plani urbanistik të kthehet në revizion? Si është e mundur që një nënkulm të gjendet në dy parcela ndërtimore?

Në përgjigjen të cilën e ka marrë SKUP nga Komuna e Qendrës thuhet: “Plani i detajuar urbanistik për pjesën e qytetit 3 11, lokalitetin Bunjakovec 1 dhe 2, e cila përfshin lokalitetin e lëndës, është në fazën e miratimit. Gjatë përgatitjes së PDU-së do të merren parasysh këto anomali të bëra nga përbërja e mëparshme e Këshillit, i cili ka miratuar ndryshimet e PDU-së së vlefshme dhe do të bëhen ndryshime sipas rregullave pozitive ligjore. “

MANÇEV: TË MENDOHET NËSE FARE TË RRËNOHET

Për dallim nga situata në Maqedoni, ku marrëveshjet e shitblerjes bëhen midis pronarëve si individë fizikë dhe investitorëve si persona juridikë, përvojat në Evropë janë tërësisht të ndryshme.

Inxhinieri ndërtimor dhe deputet i VMRO-DPMNE-së nga diaspora, Risto Mançev, i cili tashmë 15 vjet punon në Gjermani dhe në Itali, ku ai ka kompaninë e vet të ndërtimit, shpjegon për SKUP se atje rastet e këtilla zgjidhen me ndërmjetësimin e një pale të tretë.

Inxhinieri ndërtimor Mançev thekson se përvoja evropiane tregon shumë shembuj kur objekte të tilla autentike dhe të vjetra, siç është Kolonia hekurudhore, e cila daton nga vitet e njëzeta të shekullit të kaluar, aspak nuk rrënohen që në vendin e tyre të vendoset ndonjë objekt banesor-afarist. Rindërtohet infrastruktura e tyre dhe ato rinovohen në një mënyrë që ruan dhe thekson arkitekturën e tyre të veçantë.“Në Itali, Agjencia e pasurive të patundshme ndërmjetëson midis pronarëve dhe kompanive të ndërtimit, ata fare nuk kanë nevojë të kenë kontakt. Agjencia bën vlerësimin e vlerës së objektit dhe atë çmim ua ofron ndërtuesit të objektit të ri”, shpjegon deputeti Mançev. Por çfarë ndodh nëse pronarët e objekteve të vjetra nuk kanë mjaftë financa për të paguar shërbimet e agjencisë për vlerësim? “Në këtë rast, vlerësimi i objektit do të jetë me një çmim më të lartë, kurse Agjencia e pasurive të patundshme do t’i marrë paratë për shërbimin e saj nga kompania e ndërtimit“, thotë ai.

Banorët thonë: Ne duam t’i shesim pronat tona, por kërkojnë që ato të kompensohen në mënyrë reale dhe të nënshkruajmë kontrata që do t’i mbrojnë interesat tona dhe do të na garantojnë se investitori do t’i përmbushë të gjitha obligimet e tija.

AERODROM: KA BANESA PA FLETË TË PRONËSISË

Se investitorët në disa raste nuk i përmbushin obligimet e tyre tregojnë edhe shembujt e komunave të tjera në Shkup. Në pjesën e lagjes Aerodrom që quhet Miçurin (në rrugët Atanas Mitrev dhe Venjamin Maçukovski) qytetarët janë të mashtruar nga ana e investitorëve të ndërtimit dhe vazhdimisht kërkojnë ndihmë nga komuna për të fituar betejën me kompanitë dhe për të fituar fletën e tyre të pronësisë. Disa thonë se nuk mund të nxjerrin dokumentet personale, të tjerë kanë vendosur të udhëtojnë jashtë vendit dhe ta shesin banesën, por kjo është e pamundur pa fletën e pronësisë.

Në shkresën tonë nga komuna e Aerodromit na u përgjigjën se ata kanë njohuri për disa raste të këtilla, përkatësisht disa ndërtesa banimi ku banorët pas disa vitesh nuk mund të marrin fleta pronësie, sepse bëhet fjalë për objekte të ndërtuara në mënyrë të paligjshme. Kompetentët e komunës premtojnë se statusi i tyre do të zgjidhet me Ligjin për legalizim.

“Të gjithë qytetarët kur blejnë një banesë, së pari dhe më e rëndësishme është që të kontrollojnë nëse prona që e blejnë është regjistruar ose jo në Kadastër. Nëse prona nuk është e regjistruar në Kadastër, kjo do të thotë se diçka nuk është në rregull me dokumentacionin për marrjen e lejes së ndërtimit. Për këto arsye para se të blejnë një banesë,qytetarët duhet nga investitori, nëse objekti është në fazën e ndërtimit, të kërkojnë vendimin e ndërtimit, i cili duhet të jetë i plotfuqishëm dhe pastaj do të mund lirisht të blejnë banesën, sepse pasi do të ndërtohet objekti, i njëjti vetëm do të regjistrohet në kadastër. Për shkak se qytetarët pa dituri blejnë banesa pa kërkuar asnjëfarë dokumentacioni, gjegjësisht fletë pronësie ose vendim ndërtimi, ndodhin këto pasoja anësore“, shpjegojnë nga Komuna e Aerodromit për SKUP.

Sipas Kadastrës, regjistrimi në Kadastrën e pasurive të patundshme kryhet në bazë të: ligjit, vendimeve të plotfuqishme gjyqësore, vendimeve për masën e përkohshme, masën e mëparshme dhe akteve të tjera për sigurimin e kërkimeve në përputhje me ligjin, të vendimeve të Qeverisë së Republikës së Maqedonisë, akteve përfundimtare, përkatësisht akteve të plotfuqishme të organeve të pushtetit shtetëror, të organeve të njësive të vetëqeverisjes lokale dhe të Qytetit të Shkupit, akteve ligjore dhe deklaratave të vërtetuara nga noteri në bazë të të cilave mund të kryhet regjistrimi i të drejtave të pasurive të patundshme, parashtrimi i të cilave është i përcaktuar domosdo me këtë ligj apo me ndonjë ligj tjetër. Nëse nuk plotësohen kushtet e mësipërme, pasuritë e patundshme nuk mund të regjistrohen në Kadastrën e pasurive të patundshme.

TETOVË: NË VEND TË MARRËVESHJES PËR SHKËMBIM, NJË MARRËVESHJE E RREJSHME PËR SHITBLERJE

Me rastin me të cilin është ballafaquar Qazimi nga Tetova janë të njohura të gjitha ambasadat në vendin tonë, Komisioni Evropian, Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut dhe Transparency International.

DEMANT

Unë Dashmir Aliu i përfolur në Storien “PËRMES EKSPANSIONIT NDËRTIMOR DERI NË UZURPIM TË SHTËPIVE TË TË TJERËVE”   E përkrahur në kuadër të projektit NED “Ngritja e vetëdijes publike kundër korrupsionit përmes gazetarisë hulumtuese”  të publikuar me datë 9. Janar 2015 në magazinën Inbox7.mk demantojë të gjitha shpifjet e bëra nga Ibrahim Qazimi. Unë si emër i përfolur në këtë Storie ju dëshmojë tre vendime gjyqësore në gjykatën e Apelit të plotfuqishme të cilët bien ndesh me tekstin tuaj. Në Storien tuaj është dashur që të merret prononcim edhe nga unë Dashmir Aliu për të qenë më të saktë dhe më transparent  në lidhje me hulumtimin tuaj.

Personi në fjalë si akuzues ndaj emrit tim nuk posedon fakte për ato që ai i ka shprehur para jush, po i njëjti person është dënuar nga gjykata themelore ne Tetove për falsifikim dhe shpifje, ku ne do të vazhdojmë të ndjekim rrugët ligjore për vazhdimin e shpifjeve nga ai  duke besuar gjithmonë në drejtësinë ndaj të vërtetës. Dhe ne besojmë që e vërteta është në anën tonë e jo në shpifjet e tij.

Andaj ne emër timin dhe për hir të vërtetës duke respektuar shprehjen e lirë, por gjithmonë duke u bazuar në fakte dëshirojë që hulumtime të natyrave të këtilla të mos përsëriten sepse dëmtoni rëndë imazhin e njerëzve pa pasur asnjë të vërtet.

Gjithmonë  kam besuar në vendimeve gjyqësore dhe shprehjes së lirë por jo shpifjeve të njerëzve për tu bërë persona publik në dëm të shoqërisë.

Andaj ju lus që sa herë që të përflitet emri im lirisht më kontaktoni jam i hapur për çdo gjë duke ju dhënë dokumente e jo fjalë.

Me respekt, Dashmir Aliu

Gjithçka ka filluar në qershor të vitit 2012 kur investitori Dashmir Aliu shkon në shtëpinë e Ibrahim Qazimit në Zvicër “duke u ankuar” se humb miliona nga ajo që duhet të presë, dhe i ofron të ndërtojë edhe në pjesën e tij, pra të bëjë një objekt të përbashkët me shkëmbim ekuivalent. Në marrëveshjen e shkëmbimit, e cila më vonë bëhet një objekt për parashtrimin e një kallëzimi penal, nënshkruhen të dy personat, edhe Qazimi edhe Aliu. Ata bien dakord për lënien e tokës në të cilën do të ndërtohet një ndërtesë shumëkatëshe, kështu që Aliu do t’ia lëshojë Qazimit katin përdhes, katin e parë dhe të dytë, pa harruar edhe kompensimin për rrënimin e shtëpive të vjetra.

Por siç tha Ibrahim Qazimi për SKUP, Aliu ka kryer një mashtrim të marrëveshjes së shkëmbimit.

“Ai prindit tim të moshuar (Suleiman Qazimi) pas kthimit nga Zvicra në Tetovë, në zyrën e noterit (emri i njohur per redaksine) i jep një kontratë shitblerjeje (pa i thënë atij asnjë fjalë lidhur me marrëveshjen e sh\këmbimit, pa praninë e dëshmitarëve dhe pa përmendur asnjë lloj pagese“, tregon Ibrahim Qazimi.

Ai pas konsultimeve me një avokat për situatën e re të krijuar, është këshilluar të mos e marrë kontratën dhe të ngrejë një padi kundër Dashmir Aliut.

Në seancën para Gjykatës Themelore në Tetovë, të mbajtur në prill të këtij viti (linku deri te procesverbali.pdf), marrëveshjen jashtëgjyqësore që është lidhur në Zvicër, në të cilën është nënshkruar edhe Ibrahim Qazimi edhe i pandehuri Dashmir Aliu, mbrojtësi i tij e shpall si e pavlefshme dhe joformale. Avokati i Aliut thotë se marrëveshja është një bazë e një tjetër marrëdhënieje qytetare-ligjore dhe është subjekt i një procedure tjetër. Ai mohon para gjyqit se nuk ishte paguar shuma prej 10.000 eurove sipas marrëveshjes së shitblerjes ndërmjet Aliut dhe babait të Qazimit dhe kërkon nga gjyqi ta hedhë poshtë plotësisht padinë gjyqësore.

“Aliu pas kthimit nga Zvicra e ka çuar babain e tij te noteri, si bartës i së drejtës së pronësisë, dhe në vend të marrëveshjes së kontraktuar për shkëmbim, lidhin një kontratë shitblerjeje. Në marrëveshjen në vend dy kate dhe kati përdhes, qëndron se shitblerja ka të bëjë me një kat dhe katin përdhes të ndërtesës që duhet të ndërtohet“, ka dëshmuar atëherë Ibrahim Qazimi para gjyqit, siç thuhet në procesverbalin e seancës së mbajtur më 24.04.2014. (procesverbal-liri.pdf).

Ndërsa, noteri pohon para gjyqit se Sulejman Qazimi ka ditur se çfarë nënshkruan dhe se marrëveshja ka qenë e qartë dhe se e ka lexuar atë. Marrëveshja e nënshkruar për shitblerje (e lidhur më 18.06.2012), sipas tij është e vlefshme dhe në pajtim me ligjin.

Gjykata e shkallës së parë ka konstatuar se Sulejman Qazimi është pronar i parcelës kadastrale. Biri i paditësit, Ibrahim Qazimi me të pandehurin Dashmir Aliu në një takim në Zvicër kanë bërë një marrëveshje për shkëmbim. Më 18.06.2012 është lidhur një marrëveshje për shitblerje mes Sulejman Qazimit  dhe Dashmir Aliut, i cili është blerës për një çmim prej 590.000 denarë. Pas gati dy muajsh, paditësi dërgon një deklaratë deri te noteri dhe e shpall marrëveshjen të pavlefshme, sepse e njëjta është dashur të rregullohej në përputhje me marrëveshjen e mëparshme gojore me përmbajtje – shkëmbimi i pronës. Ai njëkohësisht ka theksuar se marrëveshjen e ka marrë me vonesë, gjegjësisht më 10.08.2012 pa njoftim për afatin e pranimit, duke mos ia lexuar dhe duke mos ia shpjeguar përmbajtjen në momentin e lidhjes së marrëveshjes, dhe se do të sillet para organeve kompetente si një objekt i mashtrimit ligjor dhe padisë penale për shkak të përpjekjes për manipulim dhe për këtë arsye propozon shkëputje të marrëveshjes.

Për Ibrahim Qazimin mbetet e paqartë se si mund një kontratë të jetë e  vlefshme, në të cilën shkruan se një pajtim ka dhënë edhe nëna e tij, e cila ka vdekur 10 vjet më parë.

Megjithatë, Gjykata e Apelit në Tetovë  e konsideron marrëveshjen e nënshkruar te noteri si një marrëveshje e lidhur në bazë të ligjeve, me arsyetim: që të mund të kërkohet anulimi i kontratës nga pala e cila ka qenë e mashtruar gjatë lidhjes së marrëveshjes, është dashur të ketë kujdes në momentin e nënshkrimit, në këtë rast nuk bëhet fjalë për një person me aftësi të kufizuar afariste (neni 103 i Ligjit për përgjegjësi të kufizuar), e as që dikush i ka thënë atij se do t’i dorëzohet një marrëveshje për shkëmbim.

Duke iu referuar nenit 95, paragrafi 1 i Ligjit për përgjegjësi të kufizuar, marrëveshja, e cila nuk është në përputhje me Kushtetutën, ligjet dhe praktikat të mira, është e pavlefshme, nëse qëllimi i rregullës së shkelur nuk i referohet ndonjë sanksioni tjetër apo nëse me ligjin në rastin konkret nuk është paraparë diçka tjetër.

Rasti gjyqësor përfundon në shtator të këtij viti kur Gjykata e Apelit në Tetovë refuzon ankesën e Sulejman Qazimit si të pabazuar dhe konstaton se noteri ka lëshuar një dokument publik në përputhje me kushtet e përcaktuara me ligj, përkatësisht marrëveshja e shitblerjes në të cilën ka vënë nënshkrimin e tij është e vlefshme.

Në një kontest tjetër të datës 19.02.2014, pas akuzës së Prokurorisë Publike për një vepër penale falsifikim të dokumenteve, në qershor të këtij viti, Gjykata Themelore në Tetovë e shpall për fajtor Ibrahim Qazimin dhe e dënon me 50 gjoba ditore, përkatësisht me shumën prej 250 eurove në kundërvlerë të denarit, sepse e ka plotësuar marrëveshjen për shkëmbim, të nënshkruar në Zvicër mes tij dhe Aliut. Ai nën post skriptumin, përveç katit përdhes dhe dy kateve, ka shtuar edhe një dyqan dhe një banesë në një ndërtesë tjetër që do të ndërtohen. (aktvendimi 1-4.jpg). Sipas gjykatës, deklarata është e rëndësishme për marrëdhëniet e drejta, të cilën e ka përdorur ai si reale në procedurën gjyqësore kundër Aliut.

“Për procedurën penale që është ngritur kundër meje, ai njeri, mashtrues, pranon se kemi një marrëveshje të ndërsjellë të nënshkruar nga unë dhe ai, sipas së cilës ne ia japim atij shtëpinë tonë, kurse ai në objektin e ndërtuar na e lë neve katin përdhes dhe dy kate, kurse mua më premtoi me gojë se për shtëpitë që i kanë rrënuar do të na japë edhe një tjetër banesë në ndërtesën e ardhshme të cilën do ta ndërtojë, atë që e shkrova unë më vonë që ta kenë motrat e mia dhe atë e shkrova nën P.S. (Post skriptum) – për të cilën gjë jam shpallur fajtor për falsifikim. Me këtë, ata vetë e pranojnë se kjo marrëveshje e ndërsjellë është e vlefshme. Unë pyes se pse këtë njeri nuk e gjykojnë për mashtrim, ai e ka mashtruar babain tim para noterit“, thotë Qazimi.

INVESTITORËT OFROJNË KOMPENSIM, ASKUSH NUK OFRON PARA

Sipas ndërtuesve me të cilët bisedonte SKUP, në 90% të rasteve investitorët ofrojnë kompensim, askush nuk ofron para, investitorit i është shtrenjtë për të paguar, për shembull, gjysmë milion euro.

“Pronarët shpeshherë kanë pritje shumë të mëdha dhe kërkojnë sasi të mëdha parash. Kërkojnë kompensim prej 50% ose 33% të sipërfaqes së ndërtuar neto që është e papranueshme për investitorin, mbi 25% në Shkup është e papranueshme, në Qendër 17% është kufiri“, thonë njohësit e situatave.

Pra, ofrohet një kompensim adekuat për sipërfaqen ekzistuese, thonë investitorët, të cilët theksojnë se pronarët mund të ndërtojnë vetë në bazë të një investimi të kontraktuar midis pronarëve në bazë të pronësisë përkatëse. Ata kanë nevojë për dokumentacionin e projektit dhe planin e investimeve, për shembull, në 1.500 m² secili ka 15 %, 30% dhe kështu me radhë.

Sipas dispozitës më të fundit në nenin 39 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik, i cili duhet të hyjë në fuqi më 1 mars të vitit të ardhshëm, e cila u miratua në Kuvendin e Republikës së Maqedonisë, nevojitet vetëm një e treta e votave të këshilltarëve në çdo komunë që të mund të miratohen planet urbanistike. Ky ndryshim ligjor ka shkaktuar reagime të ashpra në një pjesë të komunave.

Nëse investitori ka blerë një parcelë në një parcelë të caktuar ndërtimore, atëherë ai ka përparësi. Revizioni i planeve të detajuara urbanistike bëhet në 5-10 vjet, kërkesën mund ta parashtrojë secili pronar veç e veç, e mund ta parashtrojnë edhe të gjithë pronarët.

Inxhinierët e ndërtimit shpjegojnë se nuk ndërtohet mbi parcelat kadastrale, një parcelë ndërtimore mund të ketë më shumë parcela kadastrale, kurse një parcelë ndërtimore nuk është e ndashme.

Sipas praktikës, investitori ua paguan qiranë pronarëve derisa ndërtohet objekti, për shembull te stacioni i ri i trenave 13-14 pronarëve ua paguajnë qiranë e banesës derisa të përfundojë ndërtimi i objektit dhe për këtë arsye edhe për kompaninë e ndërtimit është më mirë që ta përfundojë objektin sa më shpejtë.

Nga ana tjetër, investitorët ankohen se dokumentacioni i projektit është mjaft i madh, përkatësisht duhet të sigurojnë elaboratin e zjarrit, lejet IZIS, kurse nga viti 2016 për çdo ndërtim do të kërkohet edhe Pasaporta energjetike. Në të njëjtën kohë, thonë se çmimet e materialeve të ndërtimit vazhdimisht janë në rritje sepse janë të llojit të bursës, këtu nuk ka Komision rregullator.

“Qytetarët nuk e njohin Ligjin e pronësisë, Ligjin e Kadastrës dhe gjithçka që është e nevojshme për të marrë një leje ndërtimi.
Ata kanë kërkesa dhe pritje të larta dhe përzihen në çdo segment të gjërave (vijnë në objektet dhe u tregojnë punëtorëve se si të punojnë), kërkojnë pllaka prej 30 eurosh për metër katror, ndërsa investitori mesatarisht vë pllaka që kushtojnë 17 euro për metër katror. Grindje ka për 2-3 m² plus minus në banesën e re të ndërtuar“, shpjegojnë ndërtuesit.

Për dallim nga praktika në Maqedoni, përvojat evropiane të inxhinierit ndërtimor dhe deputet Risto Mançev thonë se objekti nuk duhet të ketë lëshime në centimetra dhe në qoftë se ndodh kjo gjithsesi se pronari duhet të kompensohet.

Më 15 dhjetor të këtij viti, Kuvendi e ka miratuar edhe Ligjin e plotësuar për ndërtim, në të cilin ndër ndryshimet janë përputhja me rregulloren

e efikasitetit energjetik, gjegjësisht për certifikatën e efikasitetit energjetik të ndërtesave dhe për njësi të tjera të ndërtimit. Pastaj përjashtimi i ndërtesave për banim individual nga rregullorja, përkatësisht ato të mos jenë të obliguara me ligj. Në ndryshimet është dhënë edhe atë se për cilat ndërtime nuk është e nevojshme që të lëshohet një leje ndërtimi, siç janë ndërtimet e përkohshme për vendosjen e punëtorëve gjatë ndërtimit të objekteve infrastrukturore, kontejnerët nëntokësorë të mbeturinave. Zvogëlimi i gjobave për personat fizikë nëse nuk sigurojnë certifikatën e efikasitetit energjetik është gjithashtu pjesë e ndryshimeve.

 

(Storia është përkrahur në kuadër të projektit NED “Ngritja e vetëdijes publike kundër korrupsionit përmes gazetarisë hulumtuese”). / Inbox7