KLOSHARI

U nis të shkojë te avokati i popullit ta japë një ankesë pse e refuzonin në çdo konkurs për punë, ani se i plotësonte kushtet. Arriti atje dhe sa e hapi derën e hyrjes në ndërtesë u kthye prapa. Nuk hyri. U bë pishman. “Kot”, tha vet me vete. Dera u mbyll pas tij. Të ftohtit aq i pritur i këtij dimri i kaloi si zhilet nëpër fytyrë. Ofshau një herë dhe i doli avulli prej goje. Vazhdoi të ecë me hapa të shpejtuar sepse nisi të bjerë një shi i imët i cili ngrihej në asfalt. E qiti një gazetë mbi kokë, sepse ombrellë nuk kishte dhe u drejtua te stacioni i autobusit urban. Të shkojë në shtëpi? Jo. Nuk ishte ide e mirë. Gruaja do ta pyeste: “Çfarë bëre? E dorëzove ankesën? Si e shkrove? A e theksove se në punë nuk të marrin pse nuk ke shkuar të biesh në gjunjë para partisë”?…

U kthye dhe u drejtua kah tregu. Me vete kishte do monedha sa për autobus. Tregu është i mirë se atje ecën vetëm, por nuk e ndjen peshën e vetmisë që është më e rëndë se pesha e kryqit.

Në treg: mollë, banane, mandarina… Groshë, oriz… I shikoi të renditura pemë e perime që ishin të gatshme të këmbehen me pak para, të cilat ai nuk i kishte. Mendoi si ndodhi që ky, Shita, i cili dikur punonte si nëpunës në ndërmarrje dhe mbante familjen me një rrogë dhe me atë rrogë, besa, shkonte edhe në pushim, tash kishte mbetur kloshar. Kloshar? O sa herë e kishte përdorur këtë fjalë për të tipizuar për të keq ndonjë njeri. U skuq. I erdhi keq. Jo për veten, por për gruan, për fëmijët. Gruaja e klosharit! Fëmijët e klosharit! Se i vjen puna kështu një ditë as që e kishte menduar. Ai që gjithmonë kishte qenë aktiv në punët shoqërore. Kishte marrë pjesë në themelimin e partisë, pastaj i kishte lënë edhe fëmijët të pambrojtur e kishte dalë në mal me pushkë në dorë për një ditë më të mirë se ato që i kishte sot, ndërsa sot s’ishte hiç më shumë se një kloshar. Shikimi i shkoi pa dashur kah një tezgë  me lajthi e bajame. Shpejt aty, ia tërhoqi vëmendjen një grua e veshur sipas modës së fundit: Gjylfidanja me të cilën kishte punuar dikur në ndërmarrje. Gjylfidanja që kishte qenë sekretaresh teknike e drejtorit. T’i flasë? I vinte keq sepse ishte pa rruar, i veshur me tesha të vjetra… Mos t’i flasë… Nuk bën. Iu afrua, e përshëndeti.

“Mirëdita Gjylfidane”!

Gruaja e shikoi me një dozë habie të rrejshme. U bë sikur nuk e njeh.

“Ndoshta nuk më njeh”, tha me vete. “Nuk jemi parë katër a pesë vjet”… Megjithatë ai provoi edhe njëherë.

“Gjylfidane, jam Shita… Rushiti”, përsëriti me një zë në të cilin kishte pak pasiguri të njeriut të braktisur, të hedhur në margjina, po kishte edhe pak kureshtje – të marrë vesh se ku ishte ajo tash, ç’nafakë i paska prirë që ishte veshur me një qyrk të shtrenjtë. Kishte edhe shpresë së mos, ndoshta, merr vesh prej saj ndonjë informatë të vlefshme që do t’i ndihmonte të dalë nga situata e njeriut të pashpresë. Kushedi, ndoshta mund të ndihmonte, mund të kishte ndonjë lidhje me ata që tash i kishin frenat e pushtetit në dorë.

“Gjylfidane”! – u dëgjua një bas, aty pranë. Shita e pa një burrë prej katallani që po e priste.

Gjylfidanja u largua pa e përshëndetur, kurse Shita mbeti duke e shikuar si largohej me hapa të imtë me çizmet e saj prej lëkurës së krokodilit. Shita i futi duart në xhepa dhe vazhdoi të bredhë midis njerëzve të shumtë dhe midis tezgave, i shpërqendruar fare. Pastaj nisi të përbirohej midis turmave duke kërkuar  herë pas here prej njerëzve që t’ia lëshonin rrugën e zënë para tezgave ku blinin. Doli nga kallaballëku. I hallakati xhepat, i nxori ato pak para të imta që i kishte për autobus dhe u kthye te tezgat. Bleu pak mollë me to. Përsëri doli në rrugë. “Pak ecje nuk të bën keq”, mendoi dhe u nis me peshën e madhe të vetmisë mbi shpinë e me strajcën e lehtë me mollë në dorë. Njërën dorë e mbante në xhep se ishte ftohtë, në tjetrën – najlonin. Pastaj herë pas here e ndërronte najlonin në dorën tjetër, për ta ngrohur dorën e mardhur.

Rruga për në shtëpi kalonte përballë zyrave të ndërmarrjes së tij ku kishte punuar dikur. Nuk deshi të shkojë andej, para zyrave, por e zgjodhi rrugën më të gjatë, ani se ishte ftohtë. Më mirë të ballafaqohej me të ftohtin se sa me zyrat të cilat sikur përhapnin një mospërfillje tash ndaj tij, një refuzim keqdashës dhe sikur ulërinin se ato nuk ishin më zyra pa të zot, por tash ishin bërë pronë e dikujt, ku këmba e Shitës nuk do të mund të shkelë! Jo, Shita nuk mundi të ballafaqohet me atë pamëni që dikur i falte siguri e ngrohtësi, kurse tash i hidhte me grusht pluhurin e mohimit për gjithë ato vite që i kishte lënë aty. Nuk deshi të pajtohet me atë që ishte realitet i hidhur për të: ndërtesa e madhe që ishte bërë pronë e dikujt, pronë e një arrivisti ose, si thoshte ai, e një grabitqari çfarë sot i nxjerr balta si kërpudhat pas shiut. Nuk kalon Shita para tyre, tha vet me vete. Nuk kaloi me të vërtetë. Mirëpo kush është ai burrë që i ndal kujtimet të cilat  i zgjon rasti, si ky tash, kur u takua me Gjylfidanen, sekretaren e dikurshme teknike  të drejtorit, që tash, gjykuar sipas veshës e mbathës, do të jetë ngjitur lart, lart në shkallën e tashme të rirenditjes shoqërore; kush e ndal hovin e kujtimeve që gëlojnë duke t’i përkujtuar të gjitha heqat, sukseset e dështimet. Dështimet?

Në atë çast në një mur përballë e pa një fotografi të një njeriu që e njihte si paranë e kuqe. Mbi fotografinë e madhe ishte emri i tij me një numër të rrethuar, kurse përfund shkruante PËRPARA,  deviza e partisë që e kandidonte  këtë njeri për diçka me rëndësi. “Edhe ky qenka ngjitur lart në fotografi”?!… pyeti Shita veten pa zë. Njëqind mendime i rrodhën dhe ia bënë portretin moral atij të fotografisë: s’kishte asgjë që veçohej si virtyt te ai soj njeriu. Shita e shikoi edhe një herë. Iu duk se ai nga fotografia e shikonte me ironi. Ishte ai që i ndërronte maskat gjithmonë! Edhe partitë. Edhe ideologjitë. “Ky sot”?… pyeti Shita veten edhe një herë. “Si dje edhe sot”, ishte përgjigja. “Do t’i ndërrojë maskat sërish. Edhe partitë. Dje shante tempull e fe, sot është në sajfin e parë, menjëherë pas imamit. Vetëm diçka mbetet e pandryshueshme te ai. Pushteti. Dje ishte i rëndësishëm në PK familjarisht, edhe sot është i rëndësishëm në jetën partiake të të ashtuquajturës demokraci. Gjithmonë është në kolltuk, bashkë me tufën. Dje ishte i pari për të marrë banesa shoqërore, sot është i pari për shumimin e pronës së tij të banesave. Dje gruaja në punë – sot në biznes. Ai me biznes, vëllezërit me biznes o me funksione.

Shita u ndal. E futi najlonin me mollë në byzylyk të dorës dhe e ndezi një cigare. O zot, ku shkoi gjithë ai mund i tij për ideal, për një të ardhme më të mirë, për të ashtuquajturën demokraci: i ndjekur hap pas hapi. “Phu”! bëri dhe vazhdoi rrugën.

Kur arriti në shtëpi, gruaja ia hapi derën. Kur të nisin tash pyetjet e gruas… mendoi.

“A u lodhe”? e pyeti gruaja. Ai u ul, pa bërë zë.  “Mos u mërzit”! i tha gruaja, e cila e pa të brengosur. “Zoti është i madh. Do të gjendet një zgjidhje edhe për ne”, shtoi ajo dhe shkoi ta pjekë kafenë e rrejshme prej thekrës së pjekur. Ai shikoi jashtë, jashtë binte borë.

“Kloshar”! i doli prej goje.

“Çka”? pyeti gruaja nga kuzhina. 

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.