Të lindish dhe të vdesish për secilën fjalë

Titulli i këtij shkrimi është varg i mjeshtrit të fjalës së shkruar shqipe Azem Shkrelit, kredoja e të cilit përkon me atë të poetit tetovar Numan Mustafës.

Fati deshi që të jem botuesi i veprës së parë poetike të Numanit me titullin “Imazh në sy engjëjsh”, që pa dritën në edicionin e SHB “BREZI 9”, në vitin 2008, kurse tani redaktori i vëllimit të dytë me poezi, që sigurisht do të pritet mirë nga publiku lexues.

Numan Mustafa shkruan vargje të veçanta, të kultivuara përgjithësisht “në lëmën e këngës shqiptare”, siç do të thoshte Çabej. Poezitë e tij janë të ngjyrosura me doza të matura religjioziteti dhe me një mistikë karakteristike naimiane. Ato të bëjnë t’i shijosh të gërshetuara aromat pikante dhe tonet e këngëtimit të Lindjes dhe të Perëndimit, sepse autori është rritur me artin e dy kulturave, të cilat, natyrisht, e kanë pikluar edhe kulturën dhe artin shqiptar.

Numani është poet i mendimit të rafinuar dhe i vargut shumështresor, të shkruar me gjuhë të thjeshtë dhe të qërruar dhjamesh të panevojshme. Pikërisht në këtë thjeshtësi atipike gjuhe, përndjehen shtresat e nëntëshme dhe idetë e thella, të zbërthyeshme nga lexuesit e kultivuar të vargut poetik.

Parë brenda kontekstit të letërsisë sonë, vargu i lehtë, i qartë, i kapshëm dhe gracioz i Numanit përfaqëson vazhdimësinë e traditës së bukur të lirikës shqiptare.

Ai ka dhuntinë e bartjes së emocioneve te lexuesi, është mjeshtër i formës së poezive që shkruan, po, në rend të parë, vë nëntekstin e fuqishëm dhe karakteristik, vë idetë filozofike.

Si gjithë poetët e lindur, ai këndon vetëm kur i këndohet dhe, para së gjithash, për qejfin e vet. Nuk ngutet, nuk improvizon, nuk e synon famën e atypëratyshme, si shumë krijues të tjerë. Për të, poezia nuk është fast food, ndaj, në këtë pikë, është më i ngjashëm me krijuesit klasikë, si poeti i famshëm Nazim Hikmeti apo Lasgushi ynë i madh.

Poezitë e këtij liriku me individualitet dhe me imagjinatë të bujshme, janë vargje të punuara me kujdesin e një filigranisti, vargje plot aluzione historike e religjioze, ku gërshetohen ankthet dhe shpresat për të ardhmen e njeriut. Numani i ka njësoj të bukura poezitë me motive biblike e kuranore, poezitë e dashurisë dhe në veçanti ato me tone elegjiake për Nënën e ngjitur lart në botën parajësore…

Numani është krijues modest, si gjithë artistët e mirëfilltë. Atë e ka mësuar përvoja si hesht e thëna dhe si flet e pathëna.  Ai nuk parapëlqen të teoretizojë mbi vargjet që shkruan. Por, nëse ke fatin të rrish me të dhe ta gjesh momentin kur nis e shpërfaq dijet universale dhe konceptin e tij mbi artin dhe letërsinë, në veçanti mbi poezinë shqipe dhe të huaj, mbi lririkën e Lindjes dhe dhe të Perëndimit…, mund të mësosh gjëra interesante të lëmës së estetikës dhe të befasohesh me universin e dijeve të tij.

Për kënaqësinë e lexuesve të PortAlb-it, po e mbyll portretin e shkurtë të Numanit me një poezi të bukur, sa për t’jua mundësuar shijimin e artit të tij të veçantë:

PORTRET

S’do të gënjej miku im:

nëna ime ish’ njeri

jo engjëll…

Prej balte i kish’ gishtat

sytë bojë dheu,

duart gur.

Dhe unë e dija

se s’kish’ njeri më të bukur

se ajo

kur qeshte…

Nëna ime s’ishte engjëll

miku im,

ish’ nëna ime…

Ajo më mësoi si pritet buka

gishtin pa e prerë

dhe si qahet

me kokën lartë

e pa klithma prej njeriu.

Ajo

pa kthyer kokën

kaloi tej pragut një ditë

dhe iku.

Ish’ mëngjes i nëntëmbëdhjetë

unë isha bërë njëzet vjeç

në jetë

dhe qiejt nuk ishin plakur ende.

S’të gënjej miku im:

Nëna ime

prej balte i kishte gishtat

sytë bojë dheu

duart gur.

Dhe e di:

asnjeri s’do të qeshë aq bukur

dhe njëherë.

Nëna ime

s’qe engjëll, miku im,

ish’ nëna ime…