VËLLAI

Ti Yll ke shkuar  në dhe të huaj, larg, midis njerëzve të panjohur. Ke dashur ta zbulosh një botë tjetër atje, një botë të lumtur, larg mjerimit. Po nuk ke parë shumë nga ajo botë, o Yll, sepse nuk të ka lëshuar mjerimi që të është qepur prapa si hije, por me një fytyrë tjetër, me fytyrën e nëntokës. Tash, pas sa vitesh, kur sapo ke dalë  nga thonjtë e të ligës e ke gjetur vend  në ngrohtësinë e vatrës së bukuroshes së huaj bionde, Barbarës, e cila të nxori nga balta e të mori me vete,  të vijnë mirë këngët e huaja, sepse të largojnë nga apatia e errësirës ku pate rënë,  ndonëse sa herë që i dëgjon ty të kujtohet e të mbush me mallëngjim kënga “Moj e mira n’ato male” që e këndoje kur e shihje matanë përroit, Shegën, atë bukuroshen e fshatit fqinj saherë që e shihje atë  kur i kthente edhat nga zabeli.

Kur ulesh në kopshtin e bukur para shtëpisë ku je strehuar tash,  i falënderohesh, jo me fjalë, por me shpirt, Barbarës bionde që të shpëtoi nga dora e nëntokës dhe të ofroi jo vetëm konak, por edhe shtratin e butë dhe shtatin e saj të bardhë. Kjo, Barbara është dhuratë hyjnore për ty. Ajo vazhdimisht të përqafon e të thotë je t’aime. Dhe, n’inquiéte pas mon cheri. Je suis avec toi. Barbara e ka në dorë tash edhe shpresën se fatkeqësia jote do të ketë fund. Ajo punon dhe vrapon pas letrave tua. Ti ngapak sillesh nëpër kopshtin e madh, kujdesesh për barin, për lulet. Dhe, ndonjëherë pushon. Rri, e pret Barbarën, të ta largojë vetminë, e cila të vret. Në kohën e pritjes që të duket aq e gjatë, ti përsiat ulur në bangën pranë gëmushës me trëndafila erëmirë. Nga do që të rrotullohet bota, gjendet një shteg që ty të çon te vendlindja, te kulla jote. Ajo është një copë e madhe magneti që të sjell rreth orbitës së saj. Te kulla të dalin para sysh  motra e vogël Dritë dhe nëna kur të kanë stërpikur me ujë të kroit të fshatit sapo dilje nga dera për të marrë botën në sy. Nëna duke të përqafuar kur të ka uruar: shkofsh me një këmbë të lehtë e u kthefsh me një këmbë të mbarë! Ti ke nisur të largohesh atëherë me hapa të pasigurt. S’ke dashur ta kthesh kokën prapa që nëna mos të t’i shohin lotët prindërit dhe motra Dritë. Kjo u bë ndarje, e cila e ngriti një mur të gjatë e të lartë fizik, kohor e shpirtëror mes teje e nënës, babait dhe motrës tënde Dritë. Ke shkuar, një zot e di se kur ke shkuar, dhe nuk je kthyer më. Ke mbetur, je tretur, në dhe të huaj dhe atje fati ose fatkeqësia, krejt njësoj, pas shumë vitesh ta kanë bërë një strofull pranë Barbarës bionde. Në fakt Barbara të nga nxjerrë nga balta e gjallë, ku përsëri fati a fatkeqësia të kanë futur. Barbara të ka ofruar strehë, të ka ofruar ngrohtësinë që ta fal vatra, por nuk ka mundur ende t’i rivendosë lidhjet tua  me familjen. Ty të duket një shekull e gjatë kjo ndarje nga familja dhe e pyet veten: a i kam gjallë nënë e babë, a thua çfarë bën Drita? Përgjigje nuk ke, ngase çdo përpjekje jotja për t’u kthyer me një këmbë të mbarë, mund të të çojë përsëri në baltën e gjallë. Dhe, kjo do të ishte fatkeqësi më e madhe se sa të presësh të largohen të gjitha mjegullat që e bartin emrin tënd andej e këndej nëpër media e thashetheme. Të kthehsh tash? Jo. Këtë gabim s’do të mund ta rregullonte as Barbara që është aq e vendosur të të bëjë të lumtur. Prandaj pret. Kur vjen në shtëpi Barabara, ti ulesh pranë saj  dhe buzëqesh ngase sinqeriteti dhe dashuria e Barbarës për ty e shkul këtë buzëqeshje nga zemra jote. Kur bie nata e kur e zë gjumi Barbarën në supin tënd, ti  nuk fle. Kur është natë e errët, i dëgjon aeroplanat si ngrihen e si zbresin në aeroportin që nuk është larg nga shtëpia ku jeton me Barbarën dhe thua: sa njerëz bartin këta aeroplanë, aq edhe fate mbajnë andej-këndej, përveç fatit tim që ka mbetur i ngujuar, ndërsa kur është nata me hënë ti shikon për dritareje. E shikon atëherë hënën e mrekullueshme e cila  hedh pluhur ari poshtë para dritares, duke i praruar kështu kopshtin dhe duke i zbuluar drurët zbukurues aty. Eu, thua, moj hënë, ti që  ia del të futesh në çdo  dritare të botës, sigurisht e lëshon ndonjë rreze edhe në dritaren e kullës sime? Oj hënë, i drejtohesh ti me pëshpërimë hënës së plotë, e di se tash drita jote futet pak nëpër frengjitë e kullës sime, prandaj të lutem moj, fal me shëndet nënës sime plakë, babait të lodhur dhe motrës sime Dritë.. Tregoju se do të ishte çuar Ylli, Ylli juaj, e do të vinte në këmbë t’ju shohë. Tregoju se do të shkoja vrap t’i shoh nënën, ta shoh motrën time Dritën e cila fle e qetë, ndoshta,  dhe babin tim të cilit ia lashë mbi shpinë gjithë barrën e fushës dhe të malit. Tregoju se do të vija në kullën time, aty rrëzë malit dhe do ta prisja mëngjesin ulur te dera e do ta befasoja babin duke ia përgatitur kalin për të shkuar në mal për dru. Do të vija, thuaj, por njëherë nuk kam mundësi. Përshëndetmi, por, ndonëse ti hënë e di,  mos u trego që këmbët i kam të ngatërruara. Keq m’i kanë ngatërruar. Mos u trego, moj hënë, se kur u nisa, dikush më luti që t’ia çoj një valixhe të birit të tij në Bari, ku, më tha se e priste porosinë në Itali. Ka në valixhe, më tha, pak gurabia, disa xhempera e ndonjë mollë. Dhe, unë i besova, ndonëse im atë gjithmonë më thoshte: besnik bëhu, po besë kujt mos i zë. Mos u thuaj, moj hënë e dashur, se kur arrita në liman e mora vesh se nuk kisha marrë një porosi, nuk kisha mbajtur një amanet, por kisha marrë litarin e djallit me vete e për vete, me të cilin m’i lidhën këmbët karabinierët italianë, menjëherë pas kontrollit të doganierëve. Më kot, oj hënë, siç e di edhe ti, u mundova unë i shkreti, t’u tregoj policëve se si ishte e vërteta. Ata nuk më dëgjuan. Në vend se të më lironin, e morën litarin e djallit e më lidhën. M’i lidhën këmbët. Kështu, në vend se në punë, përfundova në burg. Atje e mësova se çdo letër e shqiptarit e dërguar nga burgu, mund të komentohet si të duan ata të cilëve u duhet të vërtetojnë ose dëshmojnë se e kanë zënë hajnin. Dilerin, kriminelin. Mos ua trego këto e as mos ua thuaj, moj hënë, se atëherë ishte në modë që shqiptarët të shpallen mafiozë, cili do që të jetë, dhe se me këtë njollë të mafiozit më burgosën dhe në zandane i kalova plot dhjetë vjet. Njëzet e pesë i pata kur u nisa në kurbet me shumë plane e shumë ëndrra. Tridhjetë e pesë i kam tash e jam pa plane. Kam mbetur vetëm me shpresë dhe me Barbarën, e cila më erdhi si prej qielli. Mos u trego, se nuk e di kur do të kthehem ngase do t’i vrasë pikëllimi i cili do të fryhet në shpirtrat e tyre porsi lumi pas rrebeshit.

Moj e dashura hënë, unë i shkreti çdo ditë marr t’u shkruaj babit e mamit dhe motrës Dritë, por nuk ia dal. Nuk kam si t’i arsyetoj ato vite të tretura në burg. Kujt do që t’i them, nuk do të më besojë. Nuk do të më besojë se jam pa faj. Si t’u tregoj, hënë moj, se kam qenë në burg dhe se ende emrin tim e mbajnë në listat e zeza.  S’më lë turpi ta them asnjë fjalë për këtë punë. Ah, sa shumë dua që babit t’i them se duhet të krenohet me mua, motrës sime Dritë nuk di si t’i kërkoj falje  se unë u martova. E di se ajo më ka pritur me shpresë të madhe të kthehesha në fshat dhe në kullë të ma bënin një dasmë, të më martonin me Shegën, që më donte dhe që e doja. Por, nuk u bë ashtu. Unë u martova me Barbarën, se e dija që Shega nuk do të mundte të më presë dhjetë vjet.

Hëna tash i afrohet krejt dritares së dhomës në shtëpinë ku jeton ti. E zbulon dhomën e gjumit ku ti fle me Barbarën. E bukur është e gjithë kjo, e bukur është edhe fytyra e Barbarës, lëkura e së cilës duket  sikur prej mëndafshit më cilësor në dritën e hënës dhe së cilës i vjen erë shafrani. Por, ia pranon ti vetes se muri i ngritur mes vëllait e motrës, mes birit dhe prindërve njëherësh ta jep edhe shijen e shafranit. Mbushesh me pikëllim dhe me nostalgji të përcjellë me dhembje shpirtërore. Dhe, nuk të lë të qetë kjo parandjenjë. Nëpër mend të kalojnë të gjitha imazhet e vendlindjes: shtëpia e vjetër me çardak dhe shkallë të drunjta thuajse të kalbura, lulet e Shkupit, të kuqe flakë, syzezat dhe kumakët që i mbjell nëna në kopsht. Dhe, s’i ndal dot lotët. Çohesh, ia përkëdhel flokët Barbarës e pikat e lotëve i bien asaj në faqe.

Ti qan, i dashur, të thotë Barbara të cilën e zgjojnë lotët. Ngrihet ajo e të përqafon fort. Ti e ndjen frymëmarrjen e ngrohtë të saj në qafë. E mirë është Barbara, mirëpo nuk inkorporohet në goblenin e vendlindjes, ku vendin qendror e kanë Shega dhe Drita.

Do të vijë dita, thua, që bashkë me Barbarën të shkojmë në kullë dhe ta bëjmë një dasmë si e lyp zakoni ynë. Ta gëzoj motrën Dritë. Të krenohet ajo me të vëllanë. Dhe, nëna e babai me Yllin e tyre.

Ndërkohë ditët ikin, ikin javët, muajt e vitet