NËNA

Ka një vjet e ndoshta edhe më shumë që kur ka vdekur ime ëmë. Prej asaj dite të kobshme unë rri te dera e madhe e shikoj rrugës kah kalojnë plot njerëz. Që të mos jem vetëm. Çdo ditë shoh skena të ndryshme. Mirëpo mua një skenë më përsëritet. E njëjtë. Krejtësisht e njëjtë.

Për çdo ditë kur dal unë te dera e madhe aty kalon.

Një vashë e mbështjellë me një vello paqartësie

Kalon ajo, ecën me hapa të imtë, shpejt. Gjithmonë para se të largohet shumë, e kthen kokën kah unë, ma fal një shenjë që unë e marr si shenjë miqësie. Unë i hapi sytë, përqendrohem mirë, dua ta zë mirë pamjen e saj, por ajo më del disi e paqartë, ndonëse qëndron para meje dhe pa dyshim rrezaton një bukuri vizëlluese. Një dritë të pashpjegueshme. Ndalem unë, shikoj përsëri, më bëhet se e ka pamjen e Nënës sime. A është nëna apo jo? Mua më ka mbetur e fortë në kujtesë ngjyra e verdhë e fytyrës së Nënës kur u nda prej meje.
Kjo është e bërë prej drite e tëra. Po edhe Nëna ime ka qenë dritë. Mbi flokët e mëndafshta kjo vashë ka një kurorë prej dredhëzash të rubinit, për dallim nga Nëna e cila gjithmonë rrinte me lule në vesh. Pastaj Nëna ime nuk do të kishte kaluar pranë meje pa më përqafuar, pa më thënë: zogu i Nënës. Megjithatë e shikoj mirë, po s’ia zë e s’ia zë dot pamjen e qartë të fytyrës. S’ia heq dot atë vello paqartësie që ia mbulon fytyrën. Ka shenja pra që thonë  Nëna është,  po ka dhe shenja që thonë s’është Nëna…

Dikur them: s’kam çare pa e zbuluar misterin. Lëshohem pas saj. Kur mendoj se e kam afër, vërej se para meje kam një duaj drite, ose ma mirë të them një copë ylberi që më tretet para sysh. Pastaj më duket se ajo del e buzëqeshur krejt afër. Sa bëhem gati ta shoh se ç’është puna, ta shikoj, t’ia heq atë vellon e paqartësisë të bërë sikur prej ndonjë shtrese të mjegullëzës, atë e pushton një dridhërimë e çuditshme. Derdhet e shpërndahet në pika drite e humbet. Më tretet ajo sikur të mos kish qenë fare.

Kështu më vjen kjo vashë për të cilën diçka më pëshpërit në ndërdije se mund të jetë Nëna ime. Mua zemra më thotë se Nëna do të jetë, po ndonëse i kam gjashtë vjet, e di se realiteti është i pamëshirshëm. E mësova këtë ditën kur vdiq nëna. Prandaj kam droje. Ndoshta ashtu më bëhet se s’më hiqet dot mendja nga Nëna, them.

Po të nesërmen kjo vajzë e magjishme përsëri më shfaqet. E shoh, e mban një shportë në krah kah shkon teposhtë kah fusha. Prapë e ka atë kurorën me dredhëza prej rubini mbi kokë. E shikoj nga dera gjysmë e hapur ku rri. Më duket se më buzëqesh përfund asaj vellos që e fsheh misterin. Mirëpo Nëna ime s’e ka pasur zakon të shkojë në fushë me shportë në krah. Ajo nuk dilte kurrë nga shtëpia. Ku e linte im atë Nënën të dalë prej dere?! Megjithatë ka diçka te kjo vashë. E ka një butësi hyjnore. Kjo do të jetë ndonjë shenjte. Nëna do të jetë! Mule pas Nënës! Po ajo prapë tretet. Nuk e zë dot…

Ndoshta koha ikën shpejt kur të vijnë çaste të lumtura. Sido që të jetë, tash zemra ime këndon si zogu në degë. Kjo fytyrë kaq e dashur e Nënës është, vij në përfundim unë. Atëherë vetmia e mallkuar thyhet nga lumturia që ndjej e më braktis. Jo, nuk më braktis ajo, po e hedh unë tej dhe hidhem në botën e ëndrrës. E lë të ngujuar vetminë brenda mureve të kurtit që është bërë shkretëtirë pa Nënën.
Le ta shtrijë mbretërinë në atë hapësirë mallkimi. Unë jepem pas ëndrrës. Nëna është, Nëna! them. E ngre kryet lart plot krenari. Pastaj i dëgjoj regëtimat e zemrës sime. Po, po, kjo është Nëna ime!… Por shpejt më renditen ato shenja që më zhbindin, më largojnë nga ëndrra. Nëna po të ishte, do të më merrte me vete, do të ma zgjaste dorën. E zbus qëndrimin: kjo është si Nëna ime. Pastaj shtoj: edhe në mos qoftë Nëna ime, mjafton që kalon këtu. E pe si më buzëqeshi herën e fundit? i them vetes. Do të kënaqem unë me të për çdo ditë.

Ishin ditë të mira ato kur kalonte aty kjo vashë me vellon e paqartësisë. Ka kohë që vasha s’del më. Nuk më përsëritet. S’ka më as dritë, s’ka asgjë. Vetëm një kujtim i freskët që i ushqen shpresat. Unë sërish mbetem pa njeri te dera. Vetmia del me rrëmujë nga shtëpia e më pushton. Rri e mendoj pastaj: pa dale, dale, në mos qoftë Nëna, diçka ka… Jo, jo nuk është Nëna… Nuk e di… Pse më përhihet kështu?  Përsëri them: hija e Nënës do të jetë… E gjithë kjo bukuri: herë rreze drite, herë gonxhe trëndafili… Kjo bukuri s’mund të jetë e askujt tjetër përveç se e Nënës, e Nënës sime të mirë…

Kjo vashë me atë vellon që e bën disi të paqartë shkon e tretet, kurse unë nuk ia dal t’ia dëgjoj zërin. Kurse zëri i Nënës sime të mirë është guri i çmueshëm në kurorën e bukurisë. Është shenjë njohëse, shenja që e dallon atë nga të gjitha Nënat e botës. Nëna ime do të kishte folur ndonjë fjalë. Nëna ime do t’i kishte hapur krahët të më përqafojë, do të kishte vrapuar pas meje. Ajo, pastaj,  s’do ta kishte lënë pa më thënë zogu i Nënës, qengji i Nënës… Kurse kjo një fjalë s’e thotë.

Përsëri shfaqen humnera të paskajshme të pikëllimit e të vetmisë… E shkojnë ditët rrëke pranë derës sime të madhe gjysmë të hapur prej nga unë e shikoj botën dhe jetën si rrjedh pranë meje. Ditët shkojnë, kurse ajo vasha me vello paqartësie nuk duket më. Po unë nuk heq dorë nga shpresa. Do të vijë ajo. Do të vijë. Ajo s’vjen, kurse mua më shoqëron me vajin e përmallshëm përroi që kalon skaj rruge. Përmbi të lëvaren degët e shelgjeve të përvajshme.

Unë vazhdimisht e me ngulm dal e rri te dera gjysmë e hapur. I shikoj njerëzit që shkojnë në punë të vet, me shata në krah, me almise, me strajca e me duar në xhepa, në heshtje. I dëgjoj zogjtë që ia thonë këngës nëpër degët e shelgjeve të fqinjëve, kurorat e të cilëve kanë një pamje surrealiste. Mirëpo gjithë këtë e mbulon një pëlhurë pikëllimi. Askund s’është ajo vajzë me kurorë dredhëzash prej rubini.

Një mëngjesi të kësaj fëmijërie të dhembshme sërish me hapa të imtë, kalon prapë ajo. A ishte ajo, apo jo? Interesant, thuajse ecte në të njëjtat gjurmë dhe me po atë bukuri përrallore! Prit të shikoj… S’ka gjë. Vetëm më qenka bërë ashtu. Shikoj mirë majtas e djathtas, para e prapa. S’ka. E ngre kryet lart. I fërkoj sytë. Kur – midis degëve të shelgjeve të përvajshme një kornizë e madhe, kurse brenda saj e qartë dhe disi e gjallë fotografia e Nënës. Më buzëqesh. Nuk e ka shaminë, por flokët e gjatë i ka të lëshuar kraharorit… Përpiqem të vë një kontakt, të bëj diçka, mirëpo shumë shpejt fashitet kjo pamje, thuajse e merr gurgullima e përroit dhe e tret dikah. Më iku edhe kjo pamje e veçantë dhe vetmia e vendosi pushtetin e saj edhe një herë te dera e madhe ku qëndroj unë.

Pastaj deri sa unë shikoj lart kah qiejt ta mendoj Nënën si rri e pikëlluar duke qarë për mua, kur them se ky ishte fundi i ëndrrës sime të bukur, në rrugë përsëri del ajo vasha e bërë prej drite. A është ajo? Ajo duhet të jetë… Ajo ecën me po ata hapa të imtë, por nuk më largohet shumë shpejt. Dhe, nuk e ka kurorën prej dredhëzave të rubinit mbi kokë. Nuk do të jetë ajo vasha e para disa ditëve.
Kjo për dallim nga ditët e mëparshme nuk e ka atë vellon e paqartësisë. Duket fytyra e saj e qartë. I ka vetullat e zeza, të holla, syrin e shkruar. Dhe, çka është kryesorja, kjo kah kalon përshëndetet me njerëz. Pra flet, për dallim nga ajo vasha me atë vellon e paqartësisë. Unë një vesh e bëj dy dhe e dëgjoj. Zëri i saj është i ëmbël. Zë përrallor. Pikërisht si zëri që i ka hije Nënës sime, kurse dhëmbët i ka si të Tanushës së kralit. Si të Nënës sime më. Kjo nuk është Vasha me Vellon e Paqartësisë, por një tjetër, është. 

Vasha Syshkruar e Vetullhollë.

Ajo ecën rrugës me një elegancë lëvizjesh të fisme dhe i përshëndet kalimtarët që ndodhen në ato çaste aty në skenën që ndodh në hapësirën para derës sime. Përshëndetja e saj thua ti del prej flautës. Prapë më rrokin ethe. Si në rastin kur para meje kalonte ajo Vasha me Vellon e Paqartësisë. Zëri i kësaj Vashës tjetër m’i shton edhe më shumë të rrahurat e zemrës. E hapi edhe më shumë derën. Dal thuajse krejt jashtë, në rrugë. Ajo i këmben nja dy a tri fjalë me një kalimtar. Sa marr ta shijoj ëmbëlsinë e zërit të saj, koha shpenzohet. Ajo shkon në punë të vet. Unë mbetem me gisht në gojë. Kthehem te vendi im, te dera gjysmë e hapur, me shtat brenda  në kurt e vetëm kryet e kam jashtë dhe e sodis rrugën si e mbulon mallëngjimi.

Pse më iku vallë kështu? pyes unë dhe i dorëzohem sërish vetmisë. Dhe, kur mendoj se koha është të kthehem të futem brenda në shtëpi, në mbretërinë e tmerrit, sa dua ta mbyll derën e madhe të kurtit, e të përgatitem për kollën e bezdisshme të babait, për erën e keqe të duhanit që e pi ai, për bërtimata e tij kur më thotë – hyr brenda sa s’të erdha të ta tregoj qejfin, për habinë time kjo vasha tjetër të cilën unë e quajta Vasha Syshkruar e Vetullhollë përsëri më shfaqet. Vjen lehtas. Rreth saj shpërndahet njëfarë guximi i pashpjegueshëm i cili vjen dhe e mbush zemrën time.

Tash ndjehem i vendosur. Do t’i flas. Marr frymë thellë dhe ia jap: Eeej! i them. Pastaj më pushton një valë turpi. Zoti e di sa jam skuqur. Ç’bëra unë!… pikëllohem  e shtoj: ku më flet ajo mua? Ajo s’është Nëna ime…Për çudi ajo ndalet. E shikoj – syri i saj i zi identik me syrin e Nënës, faqet e trëndafilta, vetulla gajtan, shtathollë, e bukur. Nëna ime fund e krye. O ç’bukuri! Nëna ime me tërë bukurinë ka dalë para meje! Pastaj nga hijet del e më bubullon fjalia e tmerrit: Nëna ka vdekur! Nëna ka vdekur!

Pa pritur fare ajo gjendet para meje.

Shih, shih, pëllumbi i vogël!  ma bën ajo me atë zërin e saj engjëllor. M’i përkëdhel flokët. Si Nëna ime. Unë e ndjej dorën e butë të saj. Më përshkon njëfarë rryme e lehtë, e ëmbël. Ç’bën ti zog këtu?  më pyet Vasha Syshkruar e Vetullhollë, kurse unë i hidhem në përqafim. E shtrëngoj fort dhe e puth.

Nëna ime!… Nëna ime!…  rënkoj unë. Ajo më mban në përqafimin e saj të ngrohtë e me erë manushaqeje. Kurse unë kam frikë mos po del babai prej dikah. Se ai e ka zakon të shfaqet kah s’e pret dhe ta prish këtë çast të mrekullueshëm. Këtë çast që dua ta bëj të përjetshëm.

Pastaj i ndjej lotët e saj të ngrohtë si m’i lagin faqet.

Shkrimi është shkruar enkas për Portalb.mk. Të drejtat e publikimit i kanë vetëm ©Portalb.mk dhe autori, sipas marrëveshjes mes tyre.