Antiislamizmi musliman

Një krizë e madhe sërish është paraqitur në botën islame, aktualisht të fragmentuar dhe jostabile! Këtë krizë e kanë shkaktuar një sërë faktorësh, të jashtëm dhe të brendshëm, të cilët kanë peshë dhe ndikim të ndryshëm në relacionet individuale e grupore në shtetet e ndryshme ku gravitojnë shoqëritë muslimane. Këto ndikime paraqiten në mënyra të ndryshme, si në aspektin teologjik, politik, ekonomik, social, kulturor, shkencor, etj.
Për shkak të kësaj krize, sërish nga shumëkush po shtrohen pyetjet: A mundet sheriati islam, i vjetër 14 shekuj, të jetë i përshtatshëm për nevojat e botës moderne dhe të i përgjigjet sfidave bashkohore? A mos është bërë i demoduar në kohën e depërtimit të njeriut në hapësirat e gjithësisë? Çka duhet të bëhet që Islami të shndërrohet në faktor global të zhvillimit politik, ekonomik , social e ekologjik? Si të ballafaqohet ai sot me ekstremizmin dhe terrorizmin global dhe të dilet nga margjinat e skenës ndërkombëtare?

Dihet që zhvillimi dhe përparimi i muslimanëve të gjeneratës së parë ishte rezultat i qeverisjes së drejtë dhe jodiktatoriale, ashtu siç edhe Europa e kohës së re përparimin e hovshëm e realizoi me sundim të ligjit dhe qeverisje demokratike. Por , që nga ardhja në pushtete dinastisë Emevite, diktatura e zëvendësoi marrëveshjen qytetare dhe filloi procesi i stagnimit shoqëroro-politik, kurse pas Gazaliut e Tejmiut, me përjashtimin e mendimit të lire dhe mbisundimin e interpretimeve dogmatike, nisë pakthyeshëm edhe inercioni intelektual i shoqërisë islame. Me rënien e Kordobës, gjeniu islam filloi të endet rrugëve të historisë i hutuar e pa vizion!

Ngjarje të ndryshme shoqërore-politike dhe raportet gjeopolitike në botë kanë kontribuar në lindjen dhe zhvillimin e ekstremizmit fetar nëpër vendet muslimane. Pushtimet neokoloniale të botës islame, okupimi i Palestinës dhe genocidi ndaj popullit palestinez, invazioni i Afganistanit dhe Çeçenisë nga ana e ish Bashkimit Sovjetik, okupimi i Irakut dhe Afganistanit nga ana e Amerikës, tragjeditë që përjetuan popujt musliman në Kashmir, Bosnje, Kosovë, Somali e gjetiu, si dhe pushtetet diktatoriale nëpër vendet e ndryshme muslimane, të instaluara dhe të sponzorizuara nga qendra të caktuara perëndimore , janë disa prej faktorëve të cilët në mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë kanë ndikuar në përhapjen e ekstremizmit fetar islam (neo-selefizmit) dhe grupacioneve xhihadiste radikale(ISIS, Boko Haram, Al-Kaida) të cilat po zhvillojnë veprimtari antiislame aty ku gravitojnë.

Gjatë pushtimeve të vendeve islame ndodhi zëvendësimi i sistemit legjislativ islam me atë laik- sekular dhe si pasoj e kësaj ndodhi përjashtimi i islamit nga gjitha segmentet e rëndësishme shoqërore, piolitike e ekonomike. Rrjedhimisht kjo ka shkaktuar në masat e njerëzve (posaçërisht te brezi i ri) ndjenjën e përjashtimit, getoizimit dhe tëhuajsimit, dhe si rezultat përfundimatar shkaktoi ekstremizmin islam.

Është për të habitur fakti i indiferencës së inteligjencës në balafaqimin me këtë fenomen në kohën e ndryshimeve dinamike që ka inicuar globalizmi. Ajo duket sikur nuk e ndjen obligueshmërinë që të i përgjigjet pyetjes, shikuar historikisht, si ndodhi që për një kohë kaq të shkurtë, por kaq shpejtë, të vie deri te kjo krizë e përgjithshme shoqërore e morale, te kjo patologji politike e religjioze (vehabizmi) e cila prodhoi radikalizmin kulturor (kultin e vdekjes) , fetar (stigmatizmin) dhe terrorizmin!? Sepse si pasojë e kësaj indiference, mediat nëpër vendet islame kanë luajtur rolin e tyre negativ sepse problemeve iu kanë qasur në mënyrë joanalitike, me paragjykime, duke anatemuar mbi baza të prejudikuara, duke fabrikuar “fakte”dhe duke ngulfatur nukleuset e shoqërive civile. Kurse gjyqësia, në këto shtete me institucione politike fragjile, për shkak të paternalizmit politik dhe korripsionit të skajshëm, është shndërruar në karikaturë të vetvetës.

Si reagim ndaj gjithë këtyre fenomeneve është paraqitur islami politik i cili sot paraqet një zhvendosje radikale prej formave tjera historike të agjitimit (davas) politik islam. Ai paraqet risinë në diskursin ideologjik dhe organizativ sepse është një fenomen i cili prezentohet si forcë moderne, i vetëdijësuar politikisht dhe me strukturë organizative të rrespektueshme dhe që ka si synim marrjen e pushtetit për të zbatuar rendin politiko-shoqëror të bazuar në legjislacionin islam të reformuar.

Andaj, islamizmi (islami politik) sot paraqitet si sfiduesi kryesor edhe i laicizmit dhe sekularizmit autoritar brenda botës islame sepse arriti të mbijetojë dështimin e nacionalizmit arab (panarabizmin), socializmit panislamik dhe fundin e luftës së ftohtë. Ky tani njerëzve po ua ofron shpresën se mund të çlirohen prej margjinalizimit social dhe padrejtësive politike duke ua plotësuar njëkohësht edhe nevojën e identitetit kulturor islam. Por, kritizimi dogmatik i islamistëve ndaj laicizmit dhe Perëndimit rrjedhimisht po i shpie këta drejtë kundërshtimit të demokracisë, sepse ky sistem përjetohet prej tyre si shpikje perëndimore nëpërmejt të cilit elitat sunduese në vendet islame po i zbatojnë politikat e tyre represive. Sipas tyre, në pajtim meparadigmën vehabiste (Kutubi, Mevdudi), demokracia është sistem antiislamik meqë e përjashton religjionin prej jetës politike dhe me këtë shkakton tëhuajsimin kulturor të muslimanëve dhe atrofimin e identitetit të tyre religjioz. Megjithatë, Islami, me traditën e vetë të pasur politike, ka baza të shumta të sintetizimit me demokracinë, edhepse nuk ka arritur të zhvilloj sistematikisht idenë e shpërndarjes së pushteteve politike dhe qeverisjes përfaqësusese sipas konceptit modern. Sipas Weramantryt (jurist i drejtës ndërkombëtare), fillimisht Islami ishte ai që në Mesjetë e pruri idenë e barazisë së njerëzve para ligjit dhe kështu kishte betonosur bazat për zhvillimin e demokracisë në Perëndim. Andaj, islami politik, duke apsolvuar këtë përvojë politike, mund të transformohet në burim të identitetit kulturor dhe integritetit moral të muslimanit, pa mbajtur apriori qëndrim konfliktuoz antiperëndimor , antidemokratik e antimodern. Rasti i Turqisë dhe Malezisë këtë e dëshmon më së miri.

Muslimanët , ashtu si edhe në fillimin e paraqitjes në skenën botërore në shek. Vll e tutje, kur në mënyrë aktive përvetësuan vlerat positive të civilizimeve tjera duke i islamizuar ato, ashtu edhe sot, për të mos qenë vetëm ndjekës pasiv të proceseve historike, duhet maksimalisht të i shfytëzojnë shkencat ekzakte dhe teknologjinë perëndimore, por duke i përvetësuar dhe duke integruar kretivisht në sistemin e tyre aksiologjik dhe epistemiologjik. Por, për të realizuar këtë synim, sipas Muhamed Abduhusë, duhet patjetër përfundimisht të ndërpritet letargjia e inteligjencës religjioze e cila diktaturën apsolutiste dinastike e arsyetonte me fe dhe islamin e ka bërë statik dhe joadekuat për të iu përgjigjur sfidave të botës moderne. Të këtij qëndrimi janë edhe Kavakibi, Ikbali, A. Sheriati, Kardavi e të tjerët që mbrojnë qëndrimin se, për të tejkaluar diktaturat autoritare nëpër shtetet islame, duhet paraprakisht të tejkalohet gjendja e “diktaturës religjioze”, meqë pa reformimin e mendimit religjioz (teologjisë), cili është shumë rigjid dhe konzervativ, është e pamundur të zbatohen reforma serioze në sferat tjera të shoqërisë islame. Por, kusht i domosdoshëm i strategjisë së ripërtëritjes së mendimit islam është rikonstruimi i koncepteve dhe riorientimi i sistemit epistemiologjik i cili si vektor nuk do të kishte vetëm përgjegjësinë retrospektive- përgjegjësinë për të kaluarën, por edhe përgjegjësinë prospektive- përgjegjësinë për të ardhmen.

Në të kaluarën, për arsye të shumta, inteligjenca islame, mes Gazaliut e Tejmiut në njërën anë, dhe Sinës e Ruzhdit në anën tjetër, bëri zgjedhjen historike në favor të rrymës tradicionaliste, ku dominonte interpretimi teologjik në të gjitha sferat e të menduarit, pasojat e së cilës zgjedhje po i shofim aktualisht, por sot, për të dalur nga kjo letargji intelektuale shekullore, duhet sërish të bëjmë zgjedhjen historike, por tash në favor të rrymës tjetër të të menduarit, në të cilën do të dominojë ratioja! Por, për dallim nga e kaluara, ekziston një dallim thelbësor, ndërsa ky konsiston në faktin se përcaktimin duhet bërë e gjithë inteligjenca e angazhuar në të gjitha segmentet e shoqërisë, e jo, si në të kaluarën, ndonjë apo disa muxhtehid.

Në rrugëtimin historik, të gjithë ata që mendojnë- zgjedhin, por proceset historike i anticipojnë dhe kahësojnë vetëm ata që kuptojnë- sepse dinë të zgjedhin.

Lajme të ngjashme

Back to top button