Spiuni misterioz kuban

Ulur në apartamentin e saj në Cleveland Park, Ana Montes, kryeanalistja për Kubën në Agjencinë e Zbulimit të Mbrojtjes në vitet 1990 dhe një spiune për ishullin komunist, e ktheu radion e saj të markës Sony në frekuencën 7887 kHz dhe mori udhëzimet nga Havana. “Atencion! Atencion!” u dëgjua zëri i një femre, e ndjekur nga një seri numrash që ishin lënda e parë e një mesazhi të kriptuar, sipas një profili që i ka bërë spiunes Washington Post.

U desh një hetues fanatik, i cili ishte sinjalizuar prej një informacioni shumë të mjegullt – që qeveria kubane kishte një spiune të paemër, e cila i vendoste sekretet e saj në një laptop Toshiba – për ta “rrëzuar” më në fund.

Rënia e Montes – një prej spiuneve më produktive që kanë tradhëtuar ndonjëherë SHBA – tani ka një kthesë të re historike: mësohet se SHBA, në fshehtësi kishte një njeri të vetin në Havanë, me gjasë burimi që dha informacionin për kompjuterin Toshiba dhe që solli kapjen e spiunes.

Teksa shpallnin të mërkurën një normalizim të marrëdhënieve mes dy vendeve, presidenti Obama dhe homologu i tij kuban, Raul Castro vulosën marrëveshjen me një shkëmbim spiunësh. Sipas kushteve të këtij afrimi, Kuba do ta lirojë atë spiun, një tradhëtar që ka lënguar në burgjet e vendit për 20 vite. Në këmbim, SHBA do të lirojë tre anëtarët e mbetur të të ashtuquajturit rrethi i spiunëve të Pesëshes Kubane.

Pak gjëra dihen për kubanin që është nisur tashmë drejt atij që pritet të jetë një pension i rehatshëm në SHBA. Por, ai pak informacion që zyrtarët e SHBA dhanë të mërkurën e bëjnë atë një prej spiunëve më të rëndësishëm të Shteteve të Bashkuara gjatë Luftës së Ftohtë. “Informacioni i siguruar nga ky persion ka qenë jetik për identifikimin dhe kapjen e shumë spiunëve kubanë në SHBA, dhe çoi në fund në një seri hetimesh të suksesshëm për spiunazh nga ana e qeverisë federale”, tha në një deklaratë Brian P. Hale, një zëdhënës i Zyrës së Drejtorit të Shërbimit Kombëtar të Zbulimit.

Mes spiunëve kubanë që ai ndihmoi të kapen ishin Montes; ish zyrtari i Departamentit të Shtetit, ëalter Kendall Myers dhe bashkëshortja e tij, Gëendolyn, si dhe pjesëtarë të të ashtuquajturës “Rrjeta e Merimangës”, që infiltroi në komunitetin e mërgimtarëve kubanë. Të marrë së bashku, Montes dhe Myers janë ndoshta tradhëtarët më të dëmshëm në historinë e komunitetit amerikan të spiunazhit.

Përpara se të ekspozohej si spiune, Meyers kishte qenë një pjesëtar i aristokracisë amerikane. Stërgjyshi i tij ishte Alexander Graham Bell, shpikësi i telefonit. Gjyshi i tij ishte Gilbert Grosvenor, kryeredaktor i National Geographic për 55 vjet.

I rekrutuar si spiun kuban në fundin e viteve 1970, Meyers u bë një analist i rëndësishëm në Zyrën e Shërbimit të Fshehtë dhe Kërkimeve në Departamentin e Shtetit, me fokus në Europën Perëndimore. Ai kishte autorizim për materiale top secret dhe besohet se ka furnizuar kubanët me një sasi të madhe raportesh që mbulonin të gjithë qoshet e globit.

Myers aktualisht vuan dënimin me burgim të përjetshëm, dhe po të mos ishte për kubanin për të cilin Shtëpia e Bardhë bëri dënimin, ish zyrtari i Departamentit të Shtetit mund të ishte duke lundruar me bashkëshorten në jahtin e tij. Në fakt, në raporte të FBI është thënë se Myers përdorte një sistem radioje të ngjashëm me Montesin dhe që arrestimi ndodhi si rezultat i thyerjes së kodeve të kubanëve nga ana e spiunëve amerikanë, gjë që lë të kuptohet për përfshirjen e spiunit në Havana.

Por Montesi ishte trofeu më i madh për kubanin e panjohur. Si një GS-14, ekuivalenti civil i një lejtnant koloneli, në Agjencinë e Shërbimit të Fshehtë të Mbrojtjes, Montesi memorizonte sasi të mëdha raportesh super të fshehtë dhe më pas kthehej në apartamentin e saj, ku i shkruante në laptopin Toshiba. Më pas, këtë informacion ua kalonte stërvitësve të saj në Kubë, përmes një kombinimi takimesh klandestinë.

Por, rrëfime të mëhershëm për mënyrën se si Montesi ra në radarët e FBI kanë qenë shumë të paqartë dhe janë përqëndruar në blerjen prej saj të një laptopi Toshiba. Tani e dijmë se nga ka ardhur ndoshta ai informacion: nga ai burri anonim që është nisur nga një qeli në Kubë dhe që ndoshta edhe mund të ketë mbërritur në SHBA. /Foreign Policy