10 programet më sekrete të CIA-s

Gjatë viteve, CIA amerikane ka fituar reputacionin e të qenit si agjencia e inteligjencës më e sofistikuara në të gjithë planetin. Në të njëjtën kohë, CIA është bërë e njohur për paranojën e saj të pabesueshme dhe nxitjen për ndërmarrjen e projekteve të kushtueshme, herë-herë të paligjshme dhe shpesh absurde.

Kjo në emër të fitores të një avantazhi mbi konkurrencën. Por i gjithë ky aktivitet i cili ka thithur me miliona dollarë nuk ka shkuar gjithmonë sipas parashikimeve. Shpeshherë disa prej programeve të saj kanë mbetur përgjysëm dhe herë të tjera kanë dështuar, duke mos përmendur këtë edhe bërjen publike të sekreteve.

Gjithsesi në 50 vitet e fundit, ajo mban primatin si shërbimi sekret më i famshëm rreth të cilës janë ngritur shpeshherë edhe teori nga konspiracionistët. Por këtu janë sjellë dhjetë programet më sekrete të CIA-s të cilat njihen nga shtypi. Të gjitha kanë pasur një bum gjatë periudhës së luftës së ftohtë.

Nga macet spiune, në hipitë psiqikë, programi Stargate, e deri tek rrëzimin e liderit komunist kubanez Fidel Kastro. Ndaj në një listë të përpiluar janë renditur dhjetë programet më të çuditshme që qeveria amerikane ka propozuar dhe financuar gjatë viteve të saj.

1. Pushtimi i Gjirit të Derrave

Për një absurditet të vërtetë, disa nga projektet më shpenzuese të CIA-s dështuan pushtimin e Gjirit të Derrave. Programi është një prej përpjekjeve të para për të përmbysur udhëheqësin komunist kubanez Fidel Kastro, por ai ishte edhe i fundit, më shkatërrues dhe i pasuksesshëm. Programi filloi në 1960, kur CIA-s, nën autorizimin e Presidentit, filloi planifikimin e një tentative të përmbysjes së qeverisë kubaneze. Në mënyrë që të eliminojë çdo lidhje me SHBA, sulmi do të ishte kryer nga një ushtri e emigrantëve të kthyer kubanezë të trajnuar posaçërisht nga CIA. Pas një serie të sulmeve diversioniste ajrore, më 17 prill, 1961, një grup i trupave amfib zbarkoi në një plazh në Gjirin e Derrave dhe filloi shkarkimin e mallrave të tyre të 1.300 guerrilasve nga mërgimi. Plani për ta ishte që të takoheshin me një grup më të vogël të parashutistëve për ti braktisur shumë shpejt pas mbërritjes së tyre, por që nga fillimi plani i tyre ishte i dështuar tragjikisht. Ndërkohë, theksohet se 2000 kubanezë vdiqën gjatë pushtimit, ndërsa 100 anëtarë të ushtrisë në mërgim u vranë në aksion, 1200 të tjerë që mbetën u kapën dhe u burgosën, dhe disa të tjerë u ekzekutuan me urdhër të Kastros.

2. Projekti MKULTRA

Një nga programet e qeverisë që të rrënqeth më shumë lëkurën dhe ushqen teoritë e panumërta të konspiracionit, Projekti MKULTRA ishte gjithëpërfshirëse dhe program i fshehtë i CIA-s filloi në fillim të viteve 1950 që përfshiu eksperimente në “pyetje kimike” dhe kontrollin e mendjes. Me pak fjalë, MKULTRA ishte një plan i cili kërkoi të përdorë droga, stres psikologjik, dhe metoda të çuditshme të marrjes në pyetje për të marrë informacion, kontrollin e sjelljes, madje edhe të ndryshojë funksionin e trurit. Për këtë ditë, shumë prej informacionit në projekt mbetet sekret, por ajo që ne dimë është se programi përfshin testimin dhe marrjen në pyetje të qytetarëve privatë – shpesh pa dijeninë e tyre apo pëlqimin-në shërbim të zbulimit apo jo të drogave të caktuara mund të përdoret si serum i vërtetë. Kjo përfshinte dhënien e dozave të mëdha të LSD-së, amfetaminës, dhe meskalinës, si dhe terapia e shok-ut. Në një rast, subjektet ishin dozuar gjoja me acid për 77 ditë me radhë në një përpjekje për të provuar efektet e ekspozimit afatgjatë ndaj drogës. Teoritë konspirative pajtohen rreth qëllimeve të vërteta të projektit, me disa që thonë se ai ishte një program për të krijuar vrasës-zombie përmes kontrollit të mendjes dhe ndërrimit të pikëpamjeve.

3. Operacioni Mongoose

Në fillim të ‘60, Kuba komuniste u bë një nga fushëbetejat më të mëdha të Luftës së Ftohtë, dhe presidenti i tij Fidel Kastro u konsiderua si një nga figurat më të rrezikshme politike në botë.

Pas përpjekjeve të hershme për të përmbysur me forcë Kastron dështuan, CIA themeloi Operacionin Mongoose, që ishte një luftë e fshehtë propaganda dhe sabotimit i projektuar për të hequr udhëheqësi kuban nga pushteti. Operacioni Mongoose kishte një qëllim të gjerë, dhe ka përfshirë plane të sulmeve të rreme të emigrantëve kubanë, për të siguruar armë grupeve të opozitës, dhe shkatërrimin e kulturës së kallamit të sheqerit kubanez. Ajo gjithashtu, përfshihen edhe disa përpjekje për të vrasë ose diskredituar Kastron në shtyp, ku secila prej tyre ishte më e përpunuar dhe qesharake se sa tjetra. Agjencia shqyrtoi, mes të tjerash, duke helmuar furnizimin personal të cigareve puro të Kastros, duke vendosur eksplozivin e maskuar në sportet e tij të preferuara të notit, dhe duke injektuar atë me një kimikat vdekjeprurës nga një gjilpërë e injektuar nën lëkurë e maskuar si një stilolaps. Fatkeqësia e krizës së raketave kubane vunë Operacionin Mongoose në pritje, dhe pas një marrëveshje mes John F. Kennedy dhe sovjetikëve, ai pak a shumë u braktis.

4. Projekti Stargate

Të 20 milionë dollarët për Projektin Stargate ishte një term koperturë i përdorur për të përshkruar një numër të madh eksperimentesh psikike dhe hetimeve të ndërmarra nga qeveria e SHBA mes viteve ’90 dhe ‘70. Qëllimi më i madh i projektit Stargate ishte hetimi probabilitetin shkencor i “shikimit të largët,” e cila është aftësi psikike ndaj ngjarjeve të dëshmuara në distanca të mëdha. Programi, i cili gjithashtu heton edhe aftësitë psikike si nga përvoja e trupit dhe mprehtësisë, testoi subjektet në aftësinë e tyre për të parashikuar ngjarjet e ardhshme ngjarje dhe lexon dokumentet e fshehura. Projekti Stargate zakonisht thjeshtëzoi shërbimet kudo nga 3 deri në 12 lëndë në kohë, shumë prej të cilëve arritën të provuar në test me një vlerësim të saktë, aq shumë saqë arrinte 15 % më lart sesa norma. Megjithatë, edhe pse disa nga pjesëmarrësit pohuan se kanë parashikuar ngjarjet më të mëdha botërore si sulme ushtarake dhe situata pengjesh, programi gjeti se shikuesit e largët dhe të ashtuquajtur telepati ishin ende të gabuara rreth 80 për qind të kohës, dhe në vitin 1995 CIA-s anuloi Projektin Stargate.

5. Operacioni Midnight Climax

Në fillim të viteve 1960, kultura rinore e Amerikës ishte fillimi i parë që do të eksperimentonte me drogën haluçinogjene si LSD, dhe kështu ishte Agjencia Qendrore e Inteligjencës. Operacioni Midnight Climax ishte një nga përpjekjet më qesharake dhe të paligjshme të qeverisë për të testuar përdorimin e mundshëm të drogës, si acidi me administrimin e saj ndaj qytetarëve të padyshuar. Programi është drejtuar nga një koleksion në Nju Jork dhe Kaliforni. Prostitutat u përdorën për të joshur të rinjtë në shtëpi, në atë pikë që ata i kishin dhënë ushqim ose pije me gjemba të mprehta me LSD dhe drogra të tjera dhe janë vendosur në një dhomë me dy rrugë pasqyrash ku sjellja e tyre mund të observohej. Midnight Climax ishte në thelb një program eksperimental i projektuar për të monitoruar përdorimin e mundshëm taktik të drogës psikotrope dhe shantazhit seksual në fushë, por edhe brenda Agjencisë ishte e diskutueshme, dhe kjo u mbyll pas vetëm disa vjetësh. Shumica e dokumenteve të lidhura me operacionin u shkatërruan, por disa mbijetuan, dhe në fillim të viteve ‘70 dokumentet në lidhje me Midnight Climax dhe shumë programe të tjera të paligjshme të CIA-s u sollën në dritë në një histori të famshme nga New York Times.

6. Projekti Pëllumbi

Një nga programet e dukshëm dhe absurde ushtarake të të gjitha kohërave ka ndodhur gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur psikologu i famshëm i sjelljes BF Skinner u rekrutua nga qeveria për të provuar një tren pëllumbash për përdorimin në një sistem udhërrëfyes të raketave. Në atë kohë, Skinner ishte i njohur si një prej praktikuesve më të mëdhenj të kushtëzimit operues, një sistem që përdorte shpërblimin dhe dënimin si një mjet për kontrollin e sjelljes. Me këto ide në mendje, Skinner vendosi një seri të posaçëm pëllumbash të trajnuar brenda raketave. Një aparat fotografik përballë raketave regjistroi rrugën e vet të fluturimit, i cili ishte projektuar më pas në një ekran për pëllumbat që ta shihnin. Zogjtë ishin trajnuar për të njohur objektivin e qëllimit të raketave, dhe ata do të çukisnin ekranin në qoftë se ajo ishte jashtë kursit. Ky informacion ishte i ushqyer nga kontrolli i armëve të fluturimit, i cili më pas do të ndryshohet për të pasqyruar të koordinatat e reja. Skinner ishte dhënë fillimisht 25,000 dollarë për të marrë drejtimin e projektit dhe, dhe ai në fakt arriti të bëjë një përparim të vogël me të. Por zyrtarët e qeverisë nuk ishin mjaft të aftë për të kapërcyer absurditetin e dukshëm të programit, dhe ajo u mbyll përfundimisht.

7. Operacioni Northwoods

Në fillim të viteve 1960, kur Lufta e Ftohtë ishte në aktivitet të plotë dhe frika e komunizmit ishte e shfrenuar, një plan i quajtur Operacioni Northwoods ishte propozuar brenda CIA-s amerikane. Me pak fjalë, ai bëri thirrje për qeverinë për të kryer një seri veprimesh të dhunshme terroriste në qytetet e SHBA-së duke përfshirë shpërthime, rrëmbime, trazira të rreme, dhe sabotazhe, të cilat pastaj mund të binin mbi Kubën. Kjo do të rriste mbështetjen për një luftë kundër komunistëve dhe çonte në një operacion të mundshëm ushtarak për të larguar nga pushteti Fidel Kastron. Plani ishte hartuar dhe nënshkruar nga shefat e përbashkët të Shtabit, iu paraqit Presidentit John F. Kennedy, i cili personalisht e kundërshtoi atë, dhe programi më pas ishte braktisur. Për vite më pas, Operacioni Northwoods ka ekzistuar si një thashethem, por ai më në fund u shpall të jetë i vërtetë, kur dokumente top-sekret duke përshkruar planin janë bërë publike në vitin 1997 si pjesë e një deklarate të qeverisë në lidhje me dokumentat e vrasjes së John F. Kennedy.

8. Operacioni Gold

Një prej operacioneve më të guximshme të inteligjencës së Luftës së Ftohtë ishte Operacioni Gold i 1953, e cila ka qenë një sforco e përbashkët midis CIA-s dhe MI6 britanike për të ndërhyrë në linjat telefonike të shtabit sovjetik në Berlinin Lindor. Kjo kërkoi ndërtimin e tuneli të gjatë masiv prej 450 metrash të gjatë që do të ndërpritet me një kryqëzim nëntokësor telefonik. Vetëm përgatita e tunelit mori gjashtë muaj, dhe përfshiu një sasi të konsiderueshme të rrezikut. Por kur ajo ishte bërë, CIA vazhdoi me kujdes të regjistrojë më shumë se 50.000 biseda telefonike gjatë rrjedhës së gati një viti. Problemi? Një tradhtar në zbulimin britanik informoi KGB rreth Operacionit Gold para se tuneli të ishte përfunduar dhe, sovjetikët i kishin ushqyerit ata me informacion të rremë gjatë gjithë kohës. Në vitin 1956, sovjetikët kontrolluan tunelin dhe e mbyllën atë, dhe operacioni përfundimisht shkaktoi një sasi të madhe polemikash për komunitetet e zbulimit amerikan dhe britanik.

9. Operacioni Mockingbird

Një prej programeve më ambicioze dhe të fshehta ndonjëherë të lançuara nga CIA ishte operacioni Mockingird, një projekt propagandistik që u implementua në vitet e para të 1950. Kjo ishte një ndërmarrje masive që pa më shumë se 3.000 agjentë të CIA-s dhe bashkëpunëtorët e në tentativën për të fituar pak kontroll mbi shtypin e lirë duke ngrënë grupe të seleksionuar të reporterëve të informacionit dhe përdorimin e gazeta në shtëpi dhe jashtë vendit për të filtruar llojet e historive që shkonin për publikun. Në kulmin e saj, programi përfshiu shkrimtarë që shkruanin për New York Times, Newsweek, dhe Time Magazine midis radhëve të saj, dhe u tha që të ketë një ndikim të rëndësishëm deri në 25 gazetat kryesore. Program pati një ndikim të madh jashtë vendit, si edhe, ajo ka shërbyer si një funksion i madh për të ndihmuar në ndikimin e opinionit publik në prag të një përmbysjeje të mundshme të presidentit të majtë të Guatemalës. Operacioni Mockingbird vazhdoi të ketë një efekt të madh në mediat botërore gjatë viteve ‘50, dhe kjo nuk zgjati deri në vitet ’60 pasi një seri raportesh nga gazetarët investigativ e solli në dritë programin.

10. Kitty Akustik

Pjesa më e madhe e personave nuk mendojnë se një mace e zakonshme shtëpie si një maestro potenciale të spiunazhit, por CIA e ka bërë. Në 1960, inteligjenca amerikane thuhet se ka shpenzuar 20 milion dollarë për “Akustik Kitty”, një projekt top-sekret që përdor macet si një dispozitiv regjistrimi. Projekti mori një grup macesh posaçërisht të stërvitura dhe me anë të ndërhyrjes kirurgjikale iu vunë mikrofonë, antena dhe bateri në bishtin e tyre, dhe më pa i liruan afër ambasadës ruse. Ideja ishte se një mace pa pretekste do të ishte në gjendje që të shkonte deri tek grupi i funksionarëve komunistë dhe të dëgjojë bashkëbisedimet e tyre, të cilat mund të kthenin agjentët me pajisjet e sofistikuara të radios. Plani më pas u vu në aksion, por macja e parë e dërguar në fushë u shtyp nga një taksi përpara se të regjistrimet, dhe operacionin “Acoustic Kitty” u braktis pak më pas.